Datum: 21 november 2016
Geschreven door: Valerie Lipman
Leestijd: +/- 2 minuten
Een gebruiker van social media die een link plaatste, maakte inbreuk op auteursrechten op de foto die automatisch bij deze link was geplaatst. Dat oordeelde Rechtbank Amsterdam op 2 oktober 2015. Een nogal enge uitspraak vond ik zelf. Want wie plaatst er nu niet zo nu en dan een link van een website op Facebook? Daar verschijnt dan inderdaad automatisch een foto bij van die website. lk wed dat bijna niemand hier bij stil staat, laat staan dat de gemiddelde gebruiker van Facebook of Twitter weet dat die mogelijkheid uitgezet kan worden.
Toegegeven, het ging hier om een gebruiker die professioneel handelde en wist dat hij ervoor kon kiezen om geen foto bij de link te plaatsen. Voor het vaststellen van inbreuk is het echter niet van belang of uit professioneel oogpunt werd gehandeld of niet. De omstandigheid dat de gebruiker wist dat de optie van het automatisch plaatsen kon worden uitgezet, heeft de rechter wel meegenomen bij zijn oordeel. Of de gebruiker zich realiseerde dat inbreuk pleegde als hij die optie niet uitzette, vraag ik mij wel af. Het blijft ook de vraag hoe de rechter zou hebben geoordeeld als de gebruiker van de social media niet wist dat die optie uitgezet kan worden. In ieder geval werd de inbreuk in dit geval aan hem toegerekend, ook al had hij de foto’s dus niet zelf bij zijn link geplaatst.
Myjour heeft een online kiosk, waar je losse artikelen uit kranten en tijdschriften kunt kopen. Via Twitter en Facebook had Myjour een hyperlink gedeeld naar een artikel uit het tijdschrift Panorama. Dit artikel kon ook via Myjour worden gekocht. Bij de door Myjour geplaatste link werd een foto uit het artikel geplaatst. Als je op de link klikte, werd je naar een betaalmuur geleid, waar je het artikel kon kopen.
De maker van de foto had geen toestemming gegeven voor het gebruik van de foto bij de door Myjour geplaatste link op social media. Hij eiste een verbod en schadevergoeding.
De auteursrechten op een foto komen in beginsel toe aan de maker van die foto. Deze auteursrechten geven de rechthebbende het exclusieve recht om de foto openbaar te maken en te verveelvoudigen (kopiëren). Ook een gewijzigde, aangepaste kopie is een verveelvoudiging. Dit betekent dat het zonder toestemming van de maker niet is toegestaan om zijn foto te kopiëren en openbaar te maken. Nog concreter betekent dit dat je geen foto’s van anderen op je eigen website mag plaatsen zonder toestemming van de maker van die foto. Ook het aanpassen van de foto, bijvoorbeeld door deze bij te snijden, valt onder een verveelvoudiging.
Het overnemen van foto’s op je eigen website is dus niet toegestaan. Het opnemen van een hyperlink naar een website met foto’s of ander auteursrechtelijk beschermd materiaal is in beginsel wel toegestaan. Het beschermde werk wordt dan immers niet verveelvoudigd. Het publiek wordt door de link namelijk naar de oorspronkelijke website verwezen, waarop het originele werk van de rechthebbende staat. Zolang de oorspronkelijke website vrij toegankelijk is, is publiek dat wordt bereikt met die link in principe hetzelfde (net zo breed ) als het publiek dat de oorspronkelijke website kan bezoeken. Er is dan dus ook geen sprake van een nieuwe openbaarmaking, omdat er geen nieuw publiek wordt bereikt. Dit is anders als er een link wordt geplaatst naar een website waarop de toegang tot een bepaald publiek is beperkt. Denk aan een website die alleen bezocht kan worden met een wachtwoord of na betaling. Het is niet toegestaan een hyperlink naar bijvoorbeeld foto’s op die afgeschermde pagina op te nemen, waardoor deze door de link ineens voor een breder publiek toegankelijk worden. Hyperlinks naar auteursrechtelijk beschermde werken op vrij toegankelijke websites zijn dus in beginsel wel toegestaan. Hetzelfde geldt voor embedded links. Het auteursrechtelijk beschermde materiaal staat dan alleen op de oorspronkelijke server en kun je inzien via de embedded link.
Het probleem was hier dat boven de hyperlink een foto was geplaatst. Myjour stelde wel dat dit een link betrof, maar kon dit niet aantonen. De rechter ging er dan ook vanuit dat de foto een los bestand betrof, dat was gekopieerd van de oorspronkelijke website en op een andere website opnieuw openbaar was gemaakt. Een verveelvoudiging dus, waartegen de auteur zich kan verzetten. De foto was echter niet door Myjour gekopieerd en geplaatst, maar door de social media zelf. Bij het plaatsen van hyperlink plaatsen social media als Facebook en Twitter bij die link automatisch een willekeurige foto uit de website waarnaar wordt gelinkt. Myjour voerde dan ook aan dat zij de foto niet zelf had geplaatst en dus niet verantwoordelijk kon worden gehouden voor het plaatsen van die foto.
Hier dacht de rechter anders over. Myjour was namelijk op de hoogte van de automatische plaatsing en van de mogelijkheid om deze handeling uit te zetten. Myjour had volgens de rechter dan ook bewust gebruik gemaakt van deze dienst. De openbaarmaking moest haar daarom worden toegerekend.
Myjour voerde nog aan dat de foto was toegestaan als een citaat. Hoewel het onder omstandigheden is toegestaan een deel van een tekst of zelfs een (kleine) foto als citaat over te nemen in een groter geheel, moet daarbij wel altijd de bron, waaronder de naam van de maker, worden vermeld. Nu er bij de foto geen bron was vermeld, ging het beroep op het citaatrecht niet op.
Nu de foto zonder toestemming was geplaatst, had de maker recht op een vergoeding van de geleden schade. De rechter weer een vergoeding toe ter hoogte van een redelijke licentievergoeding. Ook werd een aanvullende vergoeding van nog eens 25% toegekend voor het feit dat de naam van de maker niet bij de foto was vermeld. De gevraagde opslag van 100% als prikkel om dergelijke inbreuken te voorkomen werd afgewezen. De maker heeft volgens de wet alleen recht op vergoeding van daadwerkelijk geleden schade, terwijl de opslag heeft het karakter heeft van een boete en dat is niet toegestaan. Myjour werd tot slot veroordeeld in de door de maker van de foto gemaakte proceskosten.
De uitspraak maakt nog weer eens duidelijk dat we bijzonder oplettend moeten zijn als we iets op social media plaatsen en vooral op wat de social media daar allemaal mee doen.
Deze pagina is op 16 augustus 2023 voor het laatst bijgewerkt.
Als advocaten voor ondernemers begrijpen wij het belang van voorop blijven. Samen met ons heeft u alle kansen en risico’s in het vizier. Neem gerust contact met ons op en laat u persoonlijk informeren over onze diensten.