4 juridische aandachtspunten bij directe verkoop aan consumenten via een webshop

‘Back to the roots’. Dat is de trend die zich inmiddels al gestaagde tijd voortzet ten aanzien van directe verkoop aan consumenten. De toenemende concurrente van huismerken en de margeverkleining maakt deze stap voor veel ondernemers aantrekkelijk. Steeds meer bedrijven zetten daarom hun bestaande business-to-business (B2B) handel om in een directe verkoop aan de consument (B2C). Het platform heeft u immers al, net zoals de webshop. Klinkt goed, maar mocht u deze stap maken wees er dan van bewust dat er andere regels gelden in een B2C-relatie dan in een B2B-relatie. In deze blog worden een aantal van deze afwijkende regels uiteengezet.

1. De informatieplichten

Bij overeenkomsten gesloten buiten de verkoopruimte, oftewel via een website of de telefoon, kan de koper het product niet zien of uitproberen. Ter bescherming van de koper gelden daarom aanvullende informatieverplichtingen. Zowel bij B2B- als bij B2C-overeenkomsten dient onder andere informatie met betrekking tot de identiteit en het adres van de verkoper, contactgegevens, KvK-nummer en de wijze waarop de overeenkomst tot stand komt verstrekt te worden aan de koper.

Daarbij gelden er ten aanzien van B2C-overeenkomsten specifiek aanvullende informatieplichten. Een opsomming van deze plichten is te vinden in artikel 6:230m BW. Zo dient de verkoper bijvoorbeeld informatie te verstrekken over de belangrijkste kenmerken van de zaak (kleur, prijs incl. BTW, maat etc.). Maar ook informatie over het bestelproces, de wijze van betaling, levering/levertijd en uitvoering van de overeenkomst. Daarnaast dient de verkoper de koper te informeren over het al dan niet van toepassing zijn van het herroepingsrecht. Op het herroepingsrecht wordt later in deze blog dieper ingegaan.

Duidelijk en begrijpelijk

De in artikel 6:230m BW genoemde informatie dient op een duidelijke en begrijpelijke wijze verstrekt te worden aan de consument. Maak alle essentiële informatie daarom op uw website snel en gemakkelijk toegankelijk. Ten aanzien van informatie die als essentieel voor de besluitvorming van de consument is aan te merken, kan niet worden volstaan met de enkele verwijzing naar de algemene voorwaarden. Alle informatie dient na het sluiten van de overeenkomst nogmaals bevestigd te worden op een ‘duurzame gegevensdrager’, zodat de consument de informatie kan opslaan. Dit kan bijvoorbeeld op papier of via een e-mail.

Sanctiemodel bij schending informatieplichten

De rechter toetst ambtshalve, oftewel op eigen initiatief, of de informatieverplichtingen door de verkoper zijn geschonden. De rechtbanken hebben naar aanleiding van een beslissing van de Hoge Raad  een sanctiemodel opgesteld ten aanzien van de schending van informatieplichten. In de situatie dat één van uw afnemer niet betaalt en uw bedrijf daarvoor een procedure start, kan een schending van informatieplichten aan uw zijde ervoor zorgen dat de door u gevorderde hoofdsom tot 50% verlaagd wordt. Daarnaast kan het niet juist of volledig verstrekken van essentiële informatie gezien worden als oneerlijke handelspraktijk, op grond waarvan de betreffende overeenkomst vernietigd kan worden ter bescherming van de consument.

2. Algemene voorwaarden

De zwarte & grijze lijst

Daarnaast geldt dat algemene voorwaarden die gelden tussen ondernemingen niet zijn onderworpen aan de strenge regels die wel gelden in relatie tot consumenten. Het Burgerlijk Wetboek bevat bijvoorbeeld een grijze en zwarte lijst. Bedingen genoemd op de grijze lijst worden vermoed onredelijk bezwarend te zijn, maar tegenbewijs van de gebruiker is mogelijk. Wanneer een beding op de zwarte lijst wordt genoemd, staat daarmee vast dat het beding onredelijk bezwarend is.

Wanneer de rechter tot het oordeel komt dat een beding onredelijk bezwarend is, kan het beding vernietigd worden. De bewijsvermoedens van de grijze en zwarte lijst gelden niet voor B2B algemene voorwaarden. Zo wordt een beding die de aansprakelijkheid van de gebruiker geheel of ten dele uitsluit (volgens de grijze lijst) vermoed onredelijk bezwarend te zijn ten aanzien van consumenten. Als het gaat om een overeenkomst tussen bedrijven onderling, is de uitsluiting van aansprakelijk in beginsel wel toegestaan. Tenzij de schade is veroorzaakt door opzet of bewuste roekeloosheid.

Reflexwerking

De wet biedt aan ondernemingen dus niet dezelfde bescherming die een consument wél geniet. Uitzonderingen daargelaten. In sommige gevallen worden namelijk naast consumenten ook kleine ondernemingen beschermd aan de hand van de lijsten door middel van de reflexwerking. Het gaat hierbij slechts om partijen die zich in een gelijkwaardige positie kunnen bevinden als een consument. Reflexwerking komt daarom bij grote wederpartijen nauwelijks voor. Zij kunnen zich in het algemeen beter tegen algemene voorwaarden verweren, mede door de sterkere onderhandelingspositie.

In geval uw klantenkring verschuift van ondernemingen naar consumenten, is het zeker raadzaam te checken of uw algemene voorwaarden consument-proof zijn. Gelet op voorgaande kan namelijk gesteld worden dan er wezenlijke verschillen zitten tussen de inroepbaarheid van bedingen in relatie tot een onderneming ten opzichte van bedingen in relatie tot een consument. Wanneer uw algemene voorwaarden niet op orde zijn kan hier immers vernietiging tegenover staan.

3. Het herroepingsrecht

Een ander belangrijk verschil tussen B2B en B2C verkoop is het herroepingsrecht. Een consument kan namelijk in beginsel binnen 14 dagen een overeenkomst ontbinden, zonder opgave van redenen. Er zijn echter uitzonderingen mogelijk. Bijvoorbeeld producten die speciaal voor de betreffende consument op maat gemaakt worden, bederfelijke waar of zaken die om redenen van gezondheidsbescherming of hygiëne niet teruggezonden kunnen worden. Gaat u daarom na of uw producten vallen onder een uitzondering op het herroepingsrecht. Wat de uitkomt daarvan ook is, u blijft als handelaar verplicht de consument te informeren over het al dan niet bestaan van zijn herroepingsrecht.

Indien u als ondernemer niet voldoet aan deze informatieplicht, dan krijgt de consument een doorlopende herroepingstermijn. Deze termijn loopt pas af na 14 dagen dat u als verkoper wel voldoet aan de informatieplicht, tot uiterlijk 12 maanden na bezorging. In geval er geen sprake is van een uitzondering, is het herroepingsrecht verplicht in de relatie tot consumenten. Zakelijke klanten hebben daarentegen geen wettelijk recht op herroeping.

4. Dwingend recht

Tenslotte is nog van belang op te merken dat de wet ten aanzien van de informatieplichten, de algemene voorwaarden en het herroepingsrecht dwingendrechtelijk van aard is. Dit betekent dat van de hierboven genoemde regels niet (ten nadele van de consument) mag worden afgeweken. Wanneer dit toch gebeurt, leidt dit in beginsel tot vernietigbaarheid. Kenmerkend voor vernietigbaarheid is dat een consument een beroep zou moeten doen op de vernietigingsgrond. Inzake consumentenrechten wordt dit gezien als een hoge drempel voor consumenten. Uit rechtspraak volgt daarom ook dat de rechter ambtshalve dient te onderzoeken of het beding wel effect zou moeten hebben, ongeacht of de consument daar in de procedure een beroep op heeft gedaan of niet.

Tot slot

Concluderend kan wel gesteld worden dat overeenkomsten op afstand met een consument aan een strenger regime zijn onderworpen dan wanneer twee ondernemingen met elkaar handelen. De wetgever heeft dit regime gecreëerd zodat de consument als zwakkere partij wordt beschermd. Er rust een plicht op de verkoper om de consument volledig te informeren over het product, maar ook over zijn rechten. Daarnaast helpt zowel de wetgever door middel van bewijsvermoedens als de rechter aan de hand van de ambtshalve toetsing de consument een handje wanneer het aankomt op onredelijk bezwarende bedingen in algemene voorwaarden. Waarbij de consument ook nog eens zonder opgave van redenen de overeenkomst kan ontbinden.

Als handelaar is het daarom van belang je bewust te zijn van de rechten die voor de consument gelden en de plichten die daarmee voor u als verkoper samenhangen. Niet-naleving van deze verplichtingen kan immers leiden tot zware sancties. Om dit te voorkomen kunt u maar beter op de hoogte zijn van de regels die gelden inzake koop op afstand, in het bijzonder in relatie tot consumenten.

Mocht u vragen hebben over wat dit specifiek voor uw webshop betekent, of twijfelt u of uw verkoopproces juist is ingericht? Neem dan contact op met één van onze specialisten op het gebied van Retail.

Deze pagina is op 16 augustus 2023 voor het laatst bijgewerkt.