8 november: tijd voor publicatie van de jaarrekening?

Hebben we met 8 november werkelijk een nieuwe uiterste publicatietermijn gekregen? Een lang verhaal kort: volgens mij niet.

Wetswijziging voor DGA

De wetgever heeft in artikel 2:210 lid 5 BW bepaald dat indien alle aandeelhouders tevens bestuurder van de vennootschap zijn (bij veel DGA’s is dit het geval) de ondertekening van de jaarrekening door alle bestuurders (en in voorkomend geval de commissarissen) tevens als vaststelling geldt. Artikel 2:394 lid 1 BW bepaalt dat de rechtspersoon verplicht is tot openbaarmaking van de jaarrekening binnen acht dagen na de vaststelling. De vraag die zich in de accountancypraktijk heeft voorgedaan is of deze wetswijziging nu ook inhoudt dat de jaarrekening uiterlijk 8 november 2017 (vandaag dus) gepubliceerd moet zijn. Op internet zijn diverse publicaties te lezen die bepleiten dat dit het geval is. Hieronder zal ik bepleiten dat dit op een misverstand berust, en dat de reguliere publicatietermijn van 12 maanden ook geldt voor DGA’s.

Er zijn 3 redenen waarom niet juist is dat 8 november heeft te gelden als uiterste publicatiedatum:

1. Crediteuren hebben geen belang bij interne termijnen

Allereerst moet niet worden vergeten dat in de jurisprudentie onderscheid is gemaakt tussen interne regels met betrekking tot de jaarrekening, en externe regels die raken aan belangen van schuldeisers. De Hoge Raad heeft in 1993 geoordeeld dat voor de vraag of tijdig aan de publicatieplicht is voldaan het uitblijven van een besluit tot verlenging van de termijn voor het opmaken van de jaarrekening niet relevant is (HR 11 juni 1993, NJ 1993/713). De Hoge Raad overwoog daarbij (kort gezegd) dat crediteuren belang hebben bij de naleving van de publicatietermijn van artikel 2:394 BW (destijds nog 13 maanden, inmiddels 12 maanden). Daarbij is het voor de crediteuren niet van belang of de termijn voor het opmaken van de jaarrekening op formeel juiste wijze is verlengd omdat dit een interne aangelegenheid is. Voor de crediteuren is in feite slechts van belang dat de jaarrekening niet later wordt gepubliceerd dan op het uiterste tijdstip dat in geval van verlenging van de termijn voor het opmaken geldt, dus (met ingang van het boekjaar 2016) uiterlijk 12 maanden na afloop van het boekjaar. Er is geen reden om aan te nemen dat de Hoge Raad zal afwijken van de lijn die hij in het hiervoor genoemde arrest heeft ingezet.

2. De wetgever heeft geen wijziging beoogd van de publicatietermijn

Ten tweede volgt noch uit de tekst van artikel 2:210 lid 5 BW noch uit de parlementaire geschiedenis van deze bepaling dat een wijziging is beoogd ten aanzien van de publicatieplicht. Aangezien de wetswijziging is ingegeven vanuit een behoefte tot vereenvoudiging, lijkt moeilijk voor de stellen dat de wetgever niettemin (al dan niet onbewust) uit is geweest op verkorting van de publicatietermijn.

3. Opmaken en onderteken van de jaarrekening is niet hetzelfde

Het opmaken van de jaarrekening is een bestuursbesluit. Dat besluit hoeft niet samen te vallen met de ondertekening van de jaarrekening door het bestuur. Met andere woorden, de jaarrekening moet dan wel uiterlijk binnen 10 maanden (bij een boekjaar gelijk aan het kalenderjaar) worden opgemaakt, maar nergens staat dat deze binnen dezelfde termijn moet worden ondertekend.

Conclusie

Voor wie vreest voor het niet tijdig kunnen afronden en publiceren van de jaarrekening: de kans is zeer groot dat de lijn van de rechtspraak zal blijven dat aansprakelijkheid wegens schending van de publicatietermijn pas na 31 december 2017 aan de orde komt. Overigens is er dan nog geen man overboord. Al vaker is beslist dan een overschrijding van deze termijn wordt toegestaan mits daarvoor een goede reden bestaat. Naarmate de overschrijding van de termijn langer wordt moet de reden beter zijn.