Accountant verzuimt continuïteitsverklaring op te nemen en moet een integrale kopie van zijn controledossier verstrekken aan curatoren

Wanneer is een controlerend accountant verplicht een kopie van zijn controledossier af te geven als hem wordt verweten ten onrechte geen continuïteitsvoorbehoud te hebben opgenomen?

De rechtbank Amsterdam boog zich onlangs over deze vraag in het kader van het faillissement van PaperlinX B.V. Wat was er aan de hand?

Continuïteitsparagraaf

PaperlinX B.V. is een dochter van PaperlinX Netherlands B.V., op haar beurt dochter van PaperlinX Holdings B.V. In 2015 zijn deze vennootschappen in staat van faillissement verklaard. Het punt is dat de curatoren vermoeden dat de controlerend accountant fouten heeft gemaakt bij de controle van de geconsolideerde jaarrekening, omdat ten onrechte goedkeurende verklaringen zouden zijn afgegeven zonder daarin een continuïteitsparagraaf op te nemen. Dat zou tot gevolg kunnen hebben dat schuldeisers zijn benadeeld, doordat deze op grond van de ten onrechte gewekte schijn van kredietwaardigheid, goederen en diensten aan PaperlinX B.V. zouden hebben geleverd. Ter onderbouwing van hun vorderingen willen de curatoren een kopie van het controledossier.

Klachtprocedure Accountantskamer

Aan de procedure bij de rechtbank Amsterdam is voorafgegaan dat de Accountantskamer zich heeft gebogen over een klacht die onder meer zag op de weigering van een van de betrokken controlerend accountants om informatie te verstrekken ten behoeve van het onderzoek door de curator naar de oorzaken van het faillissement van PaperlinX. De Accountantskamer oordeelt dat de betreffende accountant ruimhartig inzicht had moeten geven in zijn werkzaamheden/controle bevindingen aan de curatoren in het faillissement.

Exhibitieprodure

Nadat de controlerend accountants ook na de uitspraak van de Accountantskamer hebben geweigerd een kopie te verstrekken van het controledossier, stappen de curatoren naar de rechter en vorderen een veroordeling van de controlerend accountants (een kopie van) het controledossier te overleggen. De wet biedt die mogelijkheid in de vorm van een zogenaamde exhibitieprocedure (843a Rv) als aan 3 voorwaarden is voldaan, te weten: (1) De eisende partij (lees: de curatoren) moet een rechtmatig belang hebben, (2) de vordering moet betrekking hebben op ‘bepaalde’ bescheiden en (3) de bescheiden moeten een rechtsbetrekking betreffen waarbij degene die daarvan kopie vordert partij is. Het belang voor de curatoren zal er in gelegen zijn op basis van het controledossier aan te kunnen tonen dat de accountant wel degelijk aanleiding had om een continuïteitsparagraaf op te nemen, en door dit na te laten aansprakelijk te zijn ten opzichte van schuldeisers die voor het faillissement PaperlinX goederen of diensten hebben geleverd die zij niet hadden geleverd, of onder andere condities, als zij hadden geweten van de continuïteitsproblemen bij PaperlinX.

Oordeel rechtbank Amsterdam

De rechtbank oordeelt (kort gezegd) dat de vordering van de curatoren voldoet aan de hiervoor gestelde eisen en dat deze daarom moet worden toegewezen. De curatoren moeten, aldus de rechtbank, nu eenmaal onderzoek doen naar de oorzaken van het faillissement, en een mogelijke fout wat betreft het achterwege laten van een continuïteitsparagraaf kan aanleiding zijn voor de curatoren om namens de gezamenlijke schuldeisers een vordering uit hoofde van onrechtmatige daad in te stellen tegen de accountant. Het rechtmatige belang is dus gegeven. De controleopdracht is bovendien voldoende voor de vereiste rechtsbetrekking. Interessant is dat de controlerend accountant door de rechtbank wordt verplicht een afschrift te verstrekken van het volledige controledossier, terwijl de wettelijke regeling toch lijkt uit te gaan van bepaalde (specifieke) stukken uit het dossier. De strekking van die regeling is dat in de praktijk moet worden voorkomen dat er een zogenaamde fishing expedition plaatsvindt. In dit geval dringt zich toch de vraag op of dat die risico hier niet aanwezig is.