In een recent webinar, gehouden door Floris Pels Rijcken, Jarl van Sonsbeek, Reinier Pijls en Koen Roordink, werd aandacht besteed aan de bedreigingen en perspectieven in de bouwsector. Met name het omgaan met slecht betalingsgedrag van opdrachtgevers kwam aan bod. Een interessant voorbeeld dat werd besproken, betrof het geschil tussen de installateur en de ontwikkelaar van de Galaxy Tower in Utrecht, waarbij paragraaf 43a lid 8 UAV 2012 een cruciale rol speelde.
Deze zaak benadrukt het belang van een strikte administratie en tijdige betalingen in de bouwsector, terwijl opdrachtgevers moeten zorgen voor gegronde redenen voor betalingsweigering in gevallen waarin het werk nog niet volledig is afgerond.
Paragraaf 43a lid 8 UAV 2012 – opdrachtgever betaalt niet of niet tijdig
Paragraaf 43a lid 8 UAV 2012 biedt aannemers de mogelijkheid om zekerheid van betaling te eisen en zelfs het werk op te schorten of te beëindigen in geval van wanbetaling. Een recente uitspraak van de rechtbank Amsterdam bevestigt de kracht van deze bepaling, waarbij de installateur met succes het werk schorste vanwege aanhoudende betalingsachterstanden en onenigheid over vertragingskosten.
Hoe werkt deze bepaling?
In dit geval betrof het een geschil tussen de installateur en de ontwikkelaar van het gebouw. Dat geschil is een mooi voorbeeld van de kracht van paragraaf 43a lid 8 UAV 2012. Als de UAV 2012 zijn afgesproken – en dat was zo - is dat een bepaling waarmee de aannemer zekerheid van de opdrachtgever kan vragen als:
- er niet (op tijd) wordt betaald; of
- als de aannemer gegronde vrees heeft dat er niet (op tijd) zal worden betaald.
Vraagt de aannemer terecht die zekerheid en krijgt de aannemer die niet, dan mag de aannemer het werk schorsen en in het uiterste geval zelfs beëindigen. Een heel sterk middel dus en dat blijkt ook uit deze uitspraak van de rechtbank Amsterdam.
Uitspraak Rechtbank Amsterdam 22 december 2022
Eén van de onderwerpen was wat te doen bij slecht betalingsgedrag van de opdrachtgever. Bij de bouw van de Galaxy Tower in Utrecht speelde dit. De bouw van dat gebouw houdt overigens überhaupt de gemoederen bezig. Regelmatig komt deze zaak in het nieuws en verschijnt er in de rechtspraak een vonnis over dit gebouw.
Wat ging eraan vooraf?
Bij de bouw van de Galaxy Tower zijn de werkzaamheden van de hoofdaannemer ernstig vertraagd. Vanwege die vertraging claimt de hoofdaannemer een vergoeding van tientallen miljoenen(!) euro’s aan vertragingsschade. Daarover loopt een procedure met de ontwikkelaar.
Vertragingsschade
Omdat de werkzaamheden van de installateur de werkzaamheden van de hoofdaannemer volgen, heeft ook de installateur vertraging in de uitvoering van de werkzaamheden. De ontwikkelaar heeft verklaard dat zij de kosten van de vertraging van de installateur zal vergoeden, voor zover deze aan de ontwikkelaar te wijten zijn. Maar beide partijen worden het niet eens over de hoogte van die vertragingsschade.
Beroep op paragraaf 43a lid 8 UAV 2012
Daarom vraagt de installateur zekerheid aan de ontwikkelaar op grond van paragraaf 43a lid 8 UAV 2012. Die wijst dat af. De ontwikkelaar is wel bereid om een voorschot te betalen op de nog vast te stellen vergoeding. De ontwikkelaar heeft de facturen van de installateur ook betaald. Een bijzonderheid daarbij is dat deze facturen bijna allemaal te laat of veel te laat zijn betaald.
Dit is de stand van de discussie en op dat moment kondigt de installateur aan het werk te zullen schorsen als er geen aanvullende zekerheid wordt gesteld. Met andere woorden: er wordt een direct beroep gedaan op paragraaf 43a lid 8 UAV 2012. Per 21 november 2022 schorst de installateur dan ook het werk.
Hoe oordeelt de rechter?
De rechter rekent het de ontwikkelaar zwaar aan dat uit ingebrachte stukken blijkt dat er bij tientallen facturen telkens een betalingsachterstand was van minimaal honderdduizenden euro’s. Daarbij wordt dus aannemelijk geacht dat de ontwikkelaar regelmatig (veel) te laat heeft betaald. Verder is het voor de rechter ook aannemelijk dat de vertraging en uitloop van een dergelijk groot en complex bouwproject tot veel extra kosten zal leiden. Vanwege de stijging van de bouwkosten is dat ook nog een relevant onderwerp. Dus naast de vertragingsschade zullen ook bouwkostenstijgingen moeten worden vergoed.
Vrees voor betalingsachterstanden in de toekomst
De rechter vindt het ook aannemelijk dat de ontwikkelaar onder druk staat omdat de hoofdaannemer beslag heeft gelegd onder haar opdrachtgevers (in dit geval beleggers) en dat heeft een negatieve invloed op de liquiditeitspositie van de ontwikkelaar. Dat voedt de vrees van de installateur dat de ontwikkelaar haar ook in de toekomst niet (op tijd) zal betalen en, misschien, als het erop aankomt, geen verhaal zal bieden.
Installateur haalt gelijk
Al deze overwegingen samen, maken dat de rechtbank van mening is dat de installateur terecht een beroep heeft gedaan op paragraaf 43a lid 8 UAV 2012. Dat betekent dus dat de installateur terecht de werkzaamheden heeft geschorst. De vordering van de ontwikkelaar om de werkzaamheden weer op te starten, wordt dan ook afgewezen.
De installateur hoeft pas in beweging te komen en de werkzaamheden weer op te starten als er een zekerheid wordt gegeven voor een bedrag van 7,5 miljoen euro. Dit bedrag komt tot stand op basis van een door de installateur in de procedure ingebrachte schatting van de vertragingsschade gecombineerd met de extra kosten vanwege de oplopende bouwkosten.
Krachtig middel
Kortom: deze zaak laat zien dat een aannemer niet met lege handen staat als de UAV 2012 zijn overeengekomen en de opdrachtgever slecht betalingsgedrag vertoont. Wees daar dus alert op!
In ons webinar hebben wij er ook op gewezen dat een strikte administratie van belang is voor de aannemer. Op die manier kunt u het betalingsgedrag van uw opdrachtgever in de gaten houden en voorkomen dat een aanspraak te hoog oploopt. Daartegenover staat uiteraard voor de opdrachtgever dat het van belang is om tijdig te betalen en wanneer er niet betaald wordt, daarvoor een gegronde reden te geven.
Immers, het kan voorkomen dat er betaling van facturen wordt gevraagd terwijl er een terecht argument bestaat dat de werkzaamheden nog niet of niet geheel gereed zijn en er daarom nog geen reden is voor betaling.
Heeft u naar aanleiding van dit artikel vragen? Neem dan contact op met een van onze specialisten Koen Roordink, Floris Pels Rijcken, Jarl van Sonsbeek of Reinier Pijls.
