Een leverancier levert een machine die gebreken vertoont. Na meerdere herstelpogingen werkt de machine nog steeds niet en u lijdt schade. Wat zijn uw rechten en verplichtingen? Onderwerpen als non-conformiteit van de afgeleverde zaak, klachtplicht van de koper en exoneratie van aansprakelijkheid van de leverancier spelen in dit soort situaties een belangrijke rol. In deze blog licht Jan Willem van Aken deze onderwerpen toe aan de hand van een voorbeeld uit de praktijk. Hij sluit af met 3 tips om juridische conflicten met een leverancier te voorkomen.
Praktijkvoorbeeld: melkveehouder koopt gereviseerde melkrobots bij leverancier
Wat was er aan de hand?
Een melkveehouderij heeft voor het melken van koeien volledig gereviseerde tweedehands melkrobots aangeschaft bij een leverancier. Op de overeenkomst tussen de melkveehouder en de leverancier zijn de Metaalunievoorwaarden (algemene voorwaarden die zijn uitgegeven door ondernemersorganisatie Koninklijke Metaalunie) van toepassing verklaard, waarover later meer.
Herstel
Vanaf het eerste moment werken de melkrobots niet naar behoren. De koeien worden niet volledig uitgemolken, doordat de melkrobots niet goed gekoppeld kunnen worden aan de spenen van de koeien. De melkveehouder heeft meermaals hierover bij de leverancier geklaagd, waarna de leverancier de onderdelen van de melkrobots heeft vervangen en de instellingen heeft aangepast. De herstelwerkzaamheden hebben echter niet het gewenste effect.
Het geschil
Het geduld van de melkveehouder raakt op en hij betaalt de facturen voor de melkrobots niet meer. De leverancier stelt dat de problemen niet zijn te wijten aan de machines of de verrichtte herstelpogingen. Integendeel zelfs, de problemen worden veroorzaakt door de onervarenheid van de melkveehouder en het niet opvolgen van de door de leverancier verstrekte gebruiksaanwijzingen, instructies en adviezen. Gezamenlijk komen de melkveehouder en de leverancier niet tot een minnelijke oplossing en dus stapt de melkveehouder naar de rechter.
Hoe oordeelt de rechter?
Klachtplicht
Een koper die een gebrekkige zaak of dienst ontvangt, moet binnen bekwame tijd bij de verkoper klagen. Doet hij dit niet, dan vervallen zijn wettelijke rechten en bevoegdheden tegen de verkoper, zoals het recht op een vervangend product. Het doel van de klachtplicht is het om de verkoper te beschermen tegen laat ingediende klachten, die door het verstrijken van de tijd moeilijk controleerbaar zijn. De klachttermijn is per handelstransactie verschillend, waarbij omstandigheden als de contractuele afspraken tussen partijen en wat tussen hen gebruikelijk is, worden meegewogen.
Heeft de melkveehouder op tijd geklaagd?
In deze zaak stelt de leverancier dat de melkveehouder niet aan zijn klachtplicht heeft voldaan, omdat niet binnen 14 dagen is geklaagd, hetgeen verplicht is op grond van de Metaalunievoorwaarden. De rechter gaat hier niet in mee, omdat de melkveehouder direct na aflevering heeft geklaagd over de gebreken van de melkrobots.
Non-conformiteit
Een afgeleverde zaak is onder andere non-conform indien deze niet aan de verwachtingen van de koper voldoet die hij op grond van de overeenkomst, de aard van de zaak en de mededelingen die de verkoper over de zaak heeft gedaan mocht verwachten. De koper heeft dan het recht op aflevering van het ontbrekende, herstel van de zaak of vervanging van de zaak. Bij een transactie tussen bedrijven is het recht op vervanging van de zaak van regelend recht. Dit betekent dat bedrijven onderling afwijkende afspraken kunnen maken.
Zijn de melkrobots gebrekkig?
Bij de vraag of de melkrobots non-conform zijn, acht de rechter het van belang dat zij volledig gereviseerd zijn. Van tweedehands apparaten die volledig gereviseerd zijn hoeft niet te worden verwacht dat deze kort na aflevering hersteld moeten worden. Dit is anders als het gaat om tweedehands producten die niet gereviseerd zijn. Gezien het feit dat de leverancier kort na ingebruikname reparaties heeft moeten uitvoeren en instellingen van de melkrobots heeft moeten aanpassen, komt de rechter tot het oordeel dat de melkrobots non-conform zijn.
Exoneratie van aansprakelijkheid
Als gevolg van de gebrekkige melkrobots meent de melkveehouder schade te hebben geleden van meer dan € 150.000 aan productieverlies, extra onderhoud en kosten voor het afvoeren van koeien. De leverancier meent dat deze schadeposten zijn aan te merken als indirecte schade. De aansprakelijkheid van de leverancier voor deze schade wordt via een exoneratiebeding in de Metaalunievoorwaarden uitgesloten.
De melkveehouder betoogt dat het exoneratiebeding vernietigd moet worden, omdat het exoneratiebeding onredelijk bezwarend is. Het argument van de melkveehouder, is dat hij bij het aangaan van de overeenkomst niet heeft ingezien dat de uitsluiting van indirecte schade dermate grote gevolgen kan hebben voor de aansprakelijkheid van de leverancier. Daarbij geeft de melkveehouder aan dat hij niet voldoende juridisch is onderlegd en daarnaast niet is bijgestaan door een juridisch adviseur ten tijde van de onderhandelingen en het sluiten van de overeenkomst.
Mocht de leverancier aansprakelijkheid uitsluiten?
De rechter gaat hier niet in mee en laat het exoneratiebeding in stand. Dat de melkveehouder niet juridisch is onderlegd en zich niet heeft laten bijstaan door een juridisch adviseur komt voor zijn eigen risico. De aansprakelijkheid voor de indirecte schade wordt dus door het exoneratiebeding volledig uitgesloten, waardoor de melkveehouder de schade van meer dan € 150.000 zelf dient te dragen.
3 tips voor zakelijke inkopers
Tip 1: Voorkom dat u de klachttermijn overschrijdt
Controleer direct na aflevering of het product conform de overeenkomst is afgeleverd. Neem meteen contact op met de leverancier als het product niet conform de overeenkomst wordt geleverd en vermeld precies welke gebreken het product vertoont.
Tip 2: Controleer het exoneratiebeding
Over het algemeen zijn exoneratiebedingen te vinden in de algemene voorwaarden die op een overeenkomst van toepassing zijn verklaard. Uit de onderhavige casus blijkt dat het uitsluiten van indirecte schade grote gevolgen kan hebben voor de hoogte van een schadevergoeding. Wees hier scherp op en neem dit mee in de onderhandelingen dat de uitsluiting van bepaalde indirecte schadeposten onacceptabel is.
Tip 3: Schakel een juridisch adviseur in
Het kan lastig zijn om goed te overzien wat een exoneratiebeding in uw geval voor gevolgen kan hebben. Indien u de gevolgen niet goed in schat, komt dat voor uw risico. Een les die de melkveehouder in de deze casus duur is komen te staan.
Slot
Heeft u een non-conform product geleverd gekregen en vraagt u zich wat uw mogelijkheden zijn om op te treden tegen de leverancier, of vraagt u zich af in hoeverre de aansprakelijkheid van uw leverancier is beperkt? Het praktijkvoorbeeld uit deze blog laat maar weer eens zien dat het belangrijk is dat u zich laat bijstaan door een juridisch adviseur bij de onderhandelingen en het opstellen van contracten. Wij kijken graag met u mee.
