Financiering van circulaire en duurzame ondernemingen (in de bouw- en vastgoedsector)
Datum: 16 mei 2022
Gewijzigd 14 november 2023
Geschreven door: Reinier Pijls
Leestijd: +/- 2 minuten
Datum: 16 mei 2022
Gewijzigd 14 november 2023
Geschreven door: Reinier Pijls
Leestijd: +/- 2 minuten
Binnen de bouw- en vastgoedsector wordt steeds meer nagedacht over circulair en duurzaam ondernemen. Gedacht kan bijvoorbeeld worden aan bouwen met circulaire materialen, het zodanig maken van een constructie dat deze op een later moment hergebruikt kan worden of het circulair renoveren van bestaande woningen.
Tegenwoordig zijn niet alleen (bouw- en vastgoed)ondernemingen, maar ook veel financiers, zich bewust van de noodzaak van een transitie naar een circulaire en duurzame economie én de risico’s die het met zich meebrengt als dat niet gebeurt. Ook stakeholders achter de financiers en de maatschappelijke opinie worden steeds kritischer, hoewel rendement en beperking van risico op de investering/financiering in de regel nog steeds leidend zijn.
Het voorstaande maakt wel dat sommige banken zoals Volksbank, Bunq en Triodos tegenwoordig helemaal niet meer investeren in bepaalde sectoren (zoals bijvoorbeeld de fossiele industrie). Indien dat voorbeeld in de toekomst gevolgd wordt door andere banken en financiers dienen (bouw- en vastgoed) ondernemingen niet alleen vanuit altruïstisch oogpunt een transactie in te zetten, maar ook vanuit eigen belang, namelijk om (zicht op) financiering te behouden of te verkrijgen.
Circulair en/of duurzaam ondernemen biedt aan de andere kant ook een kans op (extra) financiering waar anders geen beroep op kan worden gedaan. Maar welke mogelijkheden betreft financiering zijn er nu precies voor een duurzame en/of circulaire onderneming in de bouw- en vastgoedsector? Daar zal Reinier Pijls in dit artikel nader op ingaan.
Indien een (bouw- of vastgoed)onderneming wil groeien, is vaak externe financiering nodig. Dat kan bijvoorbeeld door het uitgeven van aandelen in ruil voor een geldsom of door het aantrekken van een geldlening.
In het eerste geval wordt de financier gedeeltelijk eigenaar van de onderneming. In het tweede geval krijgt de financier een geldvordering. Bij het uitgeven van aandelen wordt gefinancierd via eigen vermogen, bij het aantrekken van een geldlening gebeurt dat via vreemd vermogen.
Deze financieringsvormen hebben met elkaar gemeen dat onderaan de streep kapitaal verstrekt wordt (in de vorm van eigen vermogen dan wel vreemd vermogen) en dat de onderneming als geheel gefinancierd wordt. Deze vormen van financiering worden dan ook kapitaalfinanciering genoemd.
Er zijn diverse partijen die bij een goed businessmodel bereid zijn om in ruil voor aandelen te investeren. U kunt bijvoorbeeld denken aan private investeerders, business angels en/of (andere) durfkapitaalverstrekkers. Sommige van deze financiers laten zich erop voorstaan dat ze investeren in ondernemingen met een “groen” karakter, ook al is het risico (wellicht) groter.
Een voordeel van zulke financiers is dat zij in de regel – naast geld – ook kennis, expertise en een netwerk ter beschikking stellen. Helemaal bij circulaire start-ups en scale-ups in de bouw- en vastgoedsector komt dat goed van pas. Deze financier kunnen ook financieren via vreemd vermogen. Toch blijkt uit de praktijk dat zij aandelen willen om te kunnen profiteren van een eventuele waardeontwikkeling van de onderneming alsook om een zekere zeggenschap (via stemrechten) te krijgen.
Een bank hoeft dat in beginsel niet waardoor de bank in Nederland nog steeds de meest geijkte partij is voor financiering via vreemd vermogen. Nadeel voor circulaire en duurzame start-ups en scale-ups is dat zij geen trackrecord kunnen overleggen waardoor banken minder bereid zijn tot financiering. Verder kunnen start-ups en scale-ups geen zekerheden kunnen bieden aan de bank tot zekerheid van terugbetaling van de financiering. Ook hierop loopt regelmatig financiering stuk.
Met een goed businessplan kunnen echter ook banken overtuigd worden. Zeker als het banken zijn die duurzaamheid en circulariteit steunen. Zo bieden sommige banken bijvoorbeeld impact leningen aan. Dat zijn leningen met rentekorting aan ondernemingen die met hun product of dienst een positieve impact hebben op sociaal of ecologisch vlak.
Vreemd vermogen kan bovendien op meer manieren bijeengebracht worden dan alleen financiering door een bank. Het kan bijvoorbeeld ook via crowdfunding worden verkregen. Het voordeel hiervan voor financiers is dat het risico gespreid wordt. Daarnaast zijn er diverse financieringsmogelijkheden bij (semi)overheid waarop circulaire en duurzame onderneming een beroep kunnen doen.
De overheid heeft verschillende beleidsinstrumenten tot haar beschikking die de transitie naar de circulaire economie (financieel) ondersteunen en waarop een circulaire en/of duurzame (bouw- of vastgoed)onderneming een beroep kan doen.
Enkele voorbeelden van directe of indirecte publieke financiering zijn:
Een ondernemer kan er ook voor kiezen om specifieke goederen te financieren (in plaats van de onderneming als geheel zoals bij kapitaalfinanciering en overheidsfinanciering). Dit wordt objectfinanciering (of activafinanciering) genoemd. De bekendste vormen van objectfinanciering zijn factoring en leasing.
Factoring is een verzamelnaam voor verschillende diensten die allemaal gemeen hebben dat een zogeheten factormaatschappij de vorderingen van de ondernemer op zijn klanten incasseert. Bij factoring worden de vorderingen op klanten of debiteuren dus gefinancierd. Hierbij kan overeengekomen worden dat ook aanvullende diensten verricht worden door de factormaatschappij, zoals het voeren van de debiteurenadministratie of dat het faillissementsrisico wordt overgenomen.
Bij leasing worden niet vorderingen gefinancierd, maar (in de regel) bedrijfsmiddelen of voertuigen. Een lessor geeft een object in gebruik aan de lessee voor een bepaalde periode. Daarvoor betaalt de lessee aan de lessor een vergoeding.
Naast ontzorgen, zekerheid van kosten en het niet direct op tafel hoeven leggen van een aanzienlijke koopsom (hetgeen vooral relevant is als het gaat om grote investeringen zoals in de bouw- en vastgoedsector vaak het geval is) kan met name leasing goed passen binnen de circulaire en duurzame gedachte. Dit is met name bijvoorbeeld als de lessor steeds goed en tijdig onderhoud uitvoert en intentie van beide partijen gericht is op lange levensduur of hergebruik van een object.
Voor meer informatie over circulariteit en objectfinanciering (met name leasing) in de bouw- en vastgoedsector wordt verwezen naar dit artikel van Heleen-Wessel Krijger.
Circulariteit en duurzaamheid worden steeds belangrijker bij bouw- en vastgoedondernemingen juist omdat deze sector een grote footprint heeft en er tal van manieren zijn om duurzamer en meer circulair te ondernemen.
Naast stakeholders en de maatschappij stellen ook financiers en investeerders steeds strengere eisen aan bouw- en vastgoedondernemingen op het gebied van duurzaamheid. Rendement en beperking van risico is in de regel nog steeds leidend, maar het mooist voor alle partijen is natuurlijk als circulair ondernemen hand in hand hiermee gaat.
Ten aanzien van financieringsmogelijkheden staan circulaire en duurzame bouw- en vastgoedondernemingen – naast de gebruikelijke financieringsmogelijkheden – diverse andere extra financieringsmogelijkheden ter beschikking. Zowel de gebruikelijke financieringsmogelijkheden als extra financieringsmogelijkheden zijn beschreven in dit artikel. Diverse vormen van financieren kunnen ook gecombineerd worden. Dit heeft stapelfinanciering.
Wat het beste past bij uw onderneming hangt af van tal van factoren, zoals de fase waarin een onderneming verkeert. Het loont hoe dan ook om u hierover te laten adviseren of anders minimaal de voorwaarden te laten checken om de juridische risico’s in kaart te brengen en/of gunstigere voorwaarden te bedingen. Neem hiervoor contact op met Reinier Pijls. Hij helpt u graag verder.
Als advocaten voor ondernemers begrijpen wij het belang van voorop blijven. Samen met ons heeft u alle kansen en risico’s in het vizier. Neem gerust contact met ons op en laat u persoonlijk informeren over onze diensten.