Datum: 11 januari 2017
Gewijzigd 14 november 2023
Leestijd: +/- 2 minuten
Het leggen van beslag op het vermogen van de schuldenaar in het buitenland brengt allerlei obstakels met zich mee. De schuldeiser moet naar de rechter van de lidstaat waar de schuldenaar bankiert om beslag te leggen. Zodat de schuldeiser naast een buitenlandse rechter ook te maken krijgt met een buitenlands rechtsstelsel. Op basis van nieuwe regels wordt het leggen van beslag op de bankrekening van de schuldeiser elders in Europa vanaf 18 januari 2017 makkelijker. Een beslagbevel kan namelijk in het Nederlands, voor een Nederlandse rechter en met een eigen Nederlandse advocaat.
De procedure tot het leggen van Europees bankbeslag kan worden gebruikt voor en tijdens de rechtszaak (zogenaamd conservatoir, bewarend beslag) maar ook nadat een rechter een beslissing heeft genomen op geldvorderingen in burgerlijke- en handelszaken in grensoverschrijdend verband.
Door de verordening wordt het mogelijk dat de Nederlandse rechter een zogeheten beslagbevel uitgeeft waarmee de schuldeiser beslag kan leggen op de bankrekening van een debiteur in een andere lidstaat. Een belangrijk voordeel hierbij is dat de schuldeiser niet bekend hoeft te zijn met de bank waarbij zijn debiteur bankiert, voldoende is om aan te geven waar wordt vermoed dat de debiteur bankiert.
Ik bespreek een aantal belangrijke punten van de procedure. Allereerst kan - kort gezegd - door middel van een standaardformulier een verzoek worden ingediend bij de voorzieningenrechter van de rechtbank. Voorwaarde is dat de schuldeiser - zoals in Nederland reeds gebruikelijk - al een rechterlijke beslissing heeft gekregen of een gerechtelijke procedure is of gaat starten. Daarnaast is het niet verplicht om te worden vertegenwoordigd door een advocaat.
De verordening kent echter nog een voorwaarde die in Nederland niet gebruikelijk is voor het leggen van bankbeslag. De schuldeiser dient namelijk de rechter ervan te overtuigen dat er dringende behoefte bestaat aan het beslagbevel, gelet op het reële risico dat zonder dit beslagbevel de latere inning van de vordering van de schuldeiser op de schuldenaar wordt bemoeilijkt of onmogelijk wordt gemaakt. In Nederland kennen we deze eis bij onder andere het leggen van beslag op (on)roerende zaken, aandelen op naam en rechten aan toonder.
Indien er conservatoir beslag gelegd wordt en de schuldeiser dus nog geen rechterlijke beslissing over zijn vordering heeft verkregen, moet de schuldeiser allereerst voldoende bewijsmateriaal geven om de rechtbank ervan te overtuigen dat zijn vordering waarschijnlijk gegrond wordt verklaard. Daarnaast moet de schuldeiser (financiële) zekerheid stellen, voor een bedrag dat volstaat om misbruik van de procedure te voorkomen. De rechter mag hiervan alleen afwijken als de rechter het stellen van zekerheid ongepast vindt. Hoe deze zekerheid moet worden gesteld, is afhankelijk van het nationale recht. In Nederland kan dus bijvoorbeeld zekerheid worden gesteld in de vorm van een borgsom of een bankgarantie. De rechtbank maakt een inschatting van de mogelijke schade die een schuldenaar kan oplopen door het beslag en voor dat bedrag dient dan zekerheid te worden gegeven.
Als het beslagbevel is gekregen moet het nog tot uitvoering worden gebracht. Dit gebeurt volgens de procedures die gelden in de lidstaat waar er uitvoering aan wordt gegeven. Bankiert de schuldenaar in Duitsland of Frankrijk dan dient de schuldeiser het bankbeslagbevel – net als in Nederland – te laten betekenen door een deurwaarder. In Engeland dient het bankbeslagbevel ook te worden betekend, maar is er geen bijzondere functionaris belast met de betekening van de beslagstukken.
De conclusie is dat het toetsingskader voor het Europees bankbeslag zwaarder is dan voor het Nederlands bankbeslag. Allereerst omdat de schuldeiser moet bewijzen dat er dringende behoefte bestaat omdat anders mogelijk verhaal wordt bemoeilijkt. Daarnaast moet de schuldeiser bij het leggen van conservatoir beslag (financiële) zekerheid stellen. Dit kan schuldeisers ervan weerhouden om gebruik te maken van het beslagbevel.
De procedure zelf is dus vereenvoudigd maar of het ook daadwerkelijk eenvoudiger wordt om een beslagbevel te krijgen is nog te bezien.
Als advocaten voor ondernemers begrijpen wij het belang van voorop blijven. Samen met ons heeft u alle kansen en risico’s in het vizier. Neem gerust contact met ons op en laat u persoonlijk informeren over onze diensten.