Bij het faillissement van een energiemaatschappij is er voor de consument sprake van leveringszekerheid voor gas en elektriciteit.[1] De consument komt na het faillissement van zijn energiebedrijf niet in de kou of in het donker te zitten.
De vraag is wel: blijft het oude contract in stand of is er sprake van een nieuw contract (met nieuwe prijzen)? Heleen Wessel-Krijger legt het belang van dit onderscheid uit in dit artikel.
Wat gebeurt er na faillissement van de energieleverancier?
Op basis van het Besluit Leveringszekerheid Elektriciteitswet 1998 (het Besluit) zijn er bij een faillissement twee mogelijkheden:
- de klanten van het failliete energiebedrijf gaan over naar een ander energiebedrijf op grond van een overeenkomst met de curator of (als dat niet lukt);
- de klanten gaan, na verdeling van de faillissementsboedel, op aanwijzing van de ACM (Autoriteit Consument & Markt) automatisch over op een andere energieleverancier.
Overname klantbestand
Er is een wettelijke procedure om deze leveringszekerheid te garanderen.
In beginsel heeft de curator van de failliete energiemaatschappij 20 werkdagen de tijd om het klantenbestand van gefailleerde onderneming te verkopen aan een andere energieleverancier.[1] In die periode mogen de klanten van het energiebedrijf niet overstappen. De verkoop brengt met zich dat de bestaande energieovereenkomst met het gefailleerde energiebedrijf overgaat op de nieuwe leverancier.[2] De al bestaande energieovereenkomst wordt onder dezelfde voorwaarden voortgezet met de klant
Restverdeling
Lukt het de curator niet om alle klanten te ‘verkopen’, dan verdelen de netbeheerders de overgebleven klanten op basis van een aanwijzing van de ACM (Autoriteit Consument & Markt) over alle andere energieleveranciers (de restverdeling).[4]
Bij een restverdeling op basis van een aanwijzing komt er tussen de nieuwe energieleverancier en de consument van rechtswege een nieuwe overeenkomst voor de levering van gas en energie tot stand. Deze verdeling van de klanten gebeurt naar rato van het aantal consumenten dat de andere energiebedrijven heeft. De landelijke netbeheerders TenneT en GTS coördineren deze restverdeling.
Failliete energieleverancier in de (rechts)praktijk
Derde mogelijkheid bij faillissement van een energieleverancier?
In 2018 is Flexenergie B.V. in staat van faillissement verklaard. Innova Energie B.V. (Innova) bepleit in een recente uitspraak[1] dat er naast de twee wettelijke mogelijkheden (overgang van het bestaande energiecontract op basis van een overeenkomst met de curator of overgang van rechtswege op grond van een aanwijzing door de ACM) sprake zou zijn van een derde mogelijkheid waarbij de bestaande klanten van een failliete energieleverancier overgaan op een nieuwe leverancier
Volgens Innova is er geen sprake van een echte aanwijzing door de ACM, maar van een gedwongen tussenvorm, waarbij de ACM heeft ingestemd met de overdracht van de klantenportefeuille van het failliete Flexenergie door de curator zonder enige vrijheid van contracteren. Alle aansluitingen gaan over op een modelcontract met een variabel tarief ongeacht of de klant dat wil of niet.
Oordeel kantonrechter
De kantonrechter gaat hierin niet mee. Het overnemen van alleen het ‘klantenbestand’, zonder dat daarbij de onderliggende energieovereenkomsten worden overgenomen, is een figuur die niet in het Besluit voorkomt. Innova had de overgenomen klanten moeten informeren dat zij de overeenkomsten met Flexenergie heeft overgenomen onder de bestaande voorwaarden.
De kantonrechter oordeelt dat het niet juist informeren een oneerlijke handelspraktijk is waardoor de nieuwe leveringsovereenkomst vernietigbaar is. De rechter vernietigt deze deels, voor zover die ziet op de betalingsverplichting.
Een koper die een klantenportefeuille met consumenten van de curator van een failliet energiebedrijf wil kopen, moet er dus rekening mee houden dat de bestaande energiecontracten met die klanten onder dezelfde voorwaarden worden voortgezet. In een markt waarin de energieprijzen stijgen, is het derhalve raadzaam om bij een mogelijke koop van een klantenportefeuille hier rekening mee te houden.
[1] Besluit leveringszekerheid Elektriciteitswet 1998 (het Besluit), artikel 2.
[2] Overeenkomstig artikel 5 van het Besluit.
[3] Op de voet van artikel 2 lid 5 onder b van het Besluit.
[4] Op basis van artikel 6 van het Besluit.
[5] Rechtbank Amsterdam 7 oktober 2022, ELCI:NL:RBAMS:2022:6000.
