Om onderbetaling, sociale dumping en oneerlijke concurrentie tegen te gaan, wordt er binnen de EU en in Nederland het nodige geregeld om werknemers zoveel mogelijk te beschermen. De contractvrijheid van werkgevers wordt al jaren aan banden gelegd. Bijvoorbeeld doordat in verplicht gestelde cao's voor de branche specifieke afspraken worden opgenomen over werktijden, beloning, verlofdagen etc.
Sommige cao-partijen gaan nog veel verder. In de cao Bouw & Infra staat een artikel (96 lid 10) waaruit volgt dat werkgevers die onder de werkingssfeer van de cao Bouw & Infra vallen verplicht een modelovereenkomst moeten gebruiken voor de inzet van ZZP’ers vanaf het moment dat dit model is gepubliceerd. Ondernemers in deze branche zijn dus niet alleen bij het maken van afspraken met werknemers, maar ook bij het inzetten van ZZP’ers aan verplichtingen uit de cao gebonden. Dat is nieuw en onbekend.
Verplicht modelcontract voor inzet ZZP’ers in de Bouw & Infra
Hoewel over de Wet DBA die gaat over de inzet van ZZP’ers nog volop gediscussieerd wordt in Den Haag (en momenteel niet actief handhavend wordt opgetreden), is er sinds april 2017 toch een door de Belastingdienst goedgekeurd modelcontract voor de inzet van ZZP’ers in de Bouw & Infra.
Tot april 2019 geldt een overgangsperiode waarin wordt gestimuleerd het model te gebruiken. Na die datum kan de werkgever die het model niet gebruikt worden geconfronteerd met een verplichting tot schadevergoeding vanwege het niet opvolgen van het voorgeschreven model uit de cao. Dat gaat zeer ver.
Uitgangspunt in Nederland is dat partijen zelf mogen weten of zij een overeenkomst aangaan en zo ja met welke inhoud. Niet in de Bouw en Infra dus! De contractvrijheid wordt als gevolg van deze maatregel in de cao flink aan banden gelegd door de verplichting het modelcontract te volgen dat in de cao wordt voorgeschreven.
Gevrijwaard van problemen bij gebruik van het verplichte goedgekeurde model?
Als het goedgekeurde model wordt gebruikt, is dat geen garantie dat geen sancties kunnen worden opgelegd door de Belastingdienst. Als niet volledig wordt gehandeld in lijn met het model, kan de Belastingdienst immers nog altijd tot de conclusie komen dat sprake is van schijnzelfstandigheid.
Bovendien zijn diverse zaken niet goed in het modelcontract vastgelegd waarmee u als ondernemer in de Bouw & Infra wel te maken heeft. Zo ontbreken in het modelcontract verplichtingen ten aanzien van het verstrekken van de vereiste werkvergunningen bij de inzet van buitenlandse ZZP’ers en wordt er niets geregeld over het naleven van de Wet Aanpak Schijnconstructies door correct te belonen, een goede salarisadministratie bij te houden etc. Het is verstandig daarover goede afspraken te maken om te voorkomen dat u met verrassingen wordt geconfronteerd. Een van die verrassingen kan zijn dat u op een zogenaamde ‘naming and shaminglijst’ komt te staan die openbaar is en waaruit volgt dat u als werkgever meewerkt aan onderbetaling, omdat de ZZP’er die u heeft ingeschakeld zich niet houdt aan de regels. Bijvoorbeeld als deze ZZP’er uitzendkrachten of werknemers inzet om een klus te klaren en hij deze arbeidskrachten daarvoor niet correct betaalt.
Wat wel doen?
Als uw onderneming niet onder de werkingssfeer van de cao Bouw & Infra valt, heeft u nog altijd contractvrijheid. U kunt dan zelf afspraken maken met ZZP’ers waarbij u de afspraken zelf vastlegt of een van de modellen van de Belastingdienst gebruikt die aansluit bij de wijze waarop u met de ZZP’er zou willen samenwerken.
Indien u wel onder de werkingssfeer van de cao Bouw & Infra valt, heeft u nog tot april 2019 de tijd om een afweging te maken of u het (onvolledige) model dat verplicht zal worden gaat opvolgen om te voorkomen dat u straks schadevergoedingen moet betalen als u dat niet doet. Mocht u die keuze maken, vergeet dan niet artikelen toe te voegen (bijvoorbeeld over ARBO, WAV, aansprakelijkheid en oplevering) om ervoor te zorgen dat het model ook echt volledig is.
De huidige cao is geldig tot 31 maart 2018. Input leveren om tot een beter verplicht modelcontract ZZP te komen of ervoor te zorgen dat de verplichting het modelcontract te gebruiken volledig uit de cao verdwijnt, helpt ook. U moet dan wel in actie komen en bij Bouwend Nederland en andere bij de cao betrokken vakbonden melding maken van uw wensen, anders gebeurt daar niets mee. Neem uw contractsvrijheid terug!
Suggesties? n.nijkamp@pvdb.nl
