Hoewel veel Nederlanders in coronatijd kiezen voor een vakantie in eigen land, zijn er ook veel mensen van plan hun vakantie in het buitenland door te brengen. Dat brengt risico’s mee, onder meer voor u als werkgever. Stel dat een van uw werknemers op vakantie gaat naar een land en na terugkomst twee weken in thuisquarantaine moet. Bent u als werkgever dan verplicht het loon door te betalen?
Risicogebieden
De kleurcodes die de overheid hanteert, geven aan of het wel of niet veilig is om op reis te gaan in een bepaald gebied. Deze kleurcodes kunnen ook gevolgen hebben voor de loondoorbetaling van werknemers. De Rijksoverheid adviseert om alleen naar landen te gaan met een groen of geel reisadvies: reizen naar deze landen is verantwoord. Bij code groen geldt dat er geen bijzondere veiligheidsrisico’s zijn. Bij een geel reisadvies zijn er wel veiligheidsrisico’s, maar hoeven reizigers na terugkeer niet in thuisquarantaine.
Geldt voor een bepaald gebied of land code oranje, dan zijn er in dat land ernstige veiligheidsrisico’s en kunnen er daardoor voor reizigers gevaarlijke situaties ontstaan. De overheid adviseert alleen naar dit gebied te reizen als dat echt noodzakelijk is. Vakantiereizen vallen logischerwijs niet onder noodzakelijke reizen.
Bij code rood is het advies van de overheid niet naar dit gebied te reizen. Door zeer ernstige veiligheidsrisico's kan voor reizigers een levensbedreigende situatie ontstaan. Reizigers uit een land met een oranje of rood reisadvies krijgen dan ook het dringende advies na terugkomst twee weken in thuisquarantaine te gaan.
Wanneer moet ik als werkgever het loon doorbetalen?
Sinds 1 januari 2020 geldt de hoofdregel: geen arbeid wel loon, tenzij de oorzaak in de risicosfeer van de werknemer ligt. De vraag die dus moet worden beantwoord, is of het verblijven in thuisquarantaine voor rekening en risico komt van de werkgever of van de werknemer. Voor de beantwoording van die vraag moeten de volgende situaties worden onderscheiden:
Reisadvies wijzigt tijdens verblijf
Gaat het reisadvies tijdens het verblijf terug van groen of geel naar oranje of rood, dan krijgt de reiziger het dringende advies om na terugkomst twee weken in thuisquarantaine te gaan. In deze situatie komt het niet kunnen werken voor risico van de werkgever en bent u dus verplicht het loon door te betalen gedurende de periode dat de werknemer niet naar het werk kan komen. Wellicht is voor bepaalde functies thuiswerken dan een goed alternatief.
Bewust reizen naar een gebied of land met code rood of oranje
Het voorgaande is anders als de werknemer er bewust voor kiest om op vakantie te gaan naar een gebied waarvoor een rood of oranje reisadvies geldt. Die werknemer weet dat van hem verwacht wordt dat hij na terugkeer in thuisquarantaine gaat. In veel gevallen betekent dit dat de werknemer zijn arbeid na terugkomst dus niet kan verrichten. In deze situatie ligt daarom de oorzaak van het niet werken eerder in de risicosfeer van de werknemer en heeft de werknemer tijdens de periode van thuisquarantaine in principe geen recht op loon.
Thuiswerken
Wanneer de werknemer niet per se naar het werk hoeft te komen, maar ook kan thuiswerken, dan moet u als werkgever het loon gewoon doorbetalen. De werknemer blijft in dat geval immers zijn werkzaamheden verrichten.
Vakantiedagen opnemen
Een andere – meer schappelijke – optie is dat, wanneer thuiswerken niet mogelijk is, de werknemer tijdens de periode van quarantaine vakantiedagen opneemt. Op die manier kan de inhouding van loon worden voorkomen. De werknemer moet hiertoe zelf het initiatief nemen. U kunt als werkgever het opnemen van vakantiedagen namelijk niet eenzijdig opleggen. Wanneer de werkzaamheden niet vanuit huis kunnen worden verricht en er geen vakantiedagen worden opgenomen, bent u in principe niet verplicht het loon door te betalen – als de werknemer voor niet noodzakelijke reizen naar een land is gegaan met code rood of oranje.
Maak afspraken met werknemers
Tot slot is het als werkgever belangrijk om te realiseren dat het inhouden van loon een zware sanctie is, die door de werknemer kan worden aangevochten. Het is daarom van belang om uw werknemers vooraf schriftelijk te wijzen op de adviezen van de overheid en de risico’s van het op vakantie gaan naar een land waarvoor een negatief reisadvies geldt. Een werknemer kan zich dan achteraf niet op het standpunt stellen dat hij niet op de hoogte was van de consequenties van het reizen naar bepaalde landen.
Als werkgever heeft u bovendien het recht om aan uw werknemer te vragen of hij naar een land op vakantie gaat waarvoor een oranje of rood reisadvies geldt. Dit vanwege de mogelijke risico’s van dergelijke reizen voor uw andere werknemers. Wanneer u weet dat een werknemer naar een risicogebied reist, is het verstandig om vooraf afspraken te maken over de loondoorbetaling of het opnemen van vakantiedagen tijdens de periode van thuisquarantaine.
N.B. Het advies van de overheid bij code oranje geldt nadrukkelijk alleen voor personenvervoer en niet voor de transportsector en het goederenvervoer. Werknemers die werkzaam zijn in die sector hoeven na terugkeer niet in thuisquarantaine.
Op de hoogte blijven van juridische gevolgen van het coronavirus?
