Met de welbekende ‘kruimellijst’ of ‘kruimelgevallenlijst’ is het mogelijk om via een relatief eenvoudige en korte procedure omgevingsvergunning te verlenen voor het gebruik van bestaande bouwwerken in strijd met het bestemmingsplan. Een uitspraak van 7 augustus 2019 van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State maakt duidelijk dat die bevoegdheid ook kan worden gebruikt als moet worden afgeweken van de bouwregels.
Besluit omgevingsrecht
Art. 4 van bijlage II Besluit omgevingsrecht (hierna: Bor) staat ook wel bekend als de kruimellijst. De reikwijdte van art. 4 is inmiddels overigens zo groot dat daar niet meer alleen ‘kruimels’ mee zijn te vergunnen. Met art. 4, onderdeel 9 bijlage II Bor kan via een relatief eenvoudige en korte procedure omgevingsvergunning worden verleend voor het gebruiken van bestaande bebouwing in afwijking van het bestemmingsplan. De bijbehorende voorwaarde houdt in dat het daarbij niet mag gaan om bouwactiviteiten die de bebouwde oppervlakte of het bouwvolume vergroten. Je mag wel met toepassing van een andere bevoegdheid (bijvoorbeeld art. 4, onderdeel 1) gelijktijdig de bebouwing uitbreiden, bijvoorbeeld ten behoeve van een bijbehorend bouwwerk.
De letterlijke tekst van art. 4, onderdeel 9 ziet duidelijk op het vergunnen van met het bestemmingsplan strijdig gebruik. Denk bijvoorbeeld aan het toestaan van woningen in een kantorenbestemming of het vergunnen van een supermarkt in een detailhandelsbestemming waar supermarkten expliciet zijn uitgesloten. In de juridische context wordt dit het gebruik ‘in enge zin’ genoemd. Met art. 4, onderdeel 9 bijlage II Bor kan dus worden afgeweken van de gebruiksbepalingen en bestemmingsomschrijving in het bestemmingsplan.
Afwijken van bouwregels
Een bestemmingsplan bevat naast gebruiksbepalingen ook bouwregels. De vraag was of art. 4, onderdeel 9 ook een mogelijkheid biedt om van bouwregels in een bestemmingsplan af te wijken. Bouwregels zien niet op gebruik ‘in enge zin’ (het daadwerkelijke ‘gebruiken’), maar bouwen kwalificeert in de juridische context wel als gebruik ‘in ruime zin’.
In de uitspraak van 7 augustus 2019 maakt de Afdeling duidelijk dat dat kan.
Verbod samenvoegen panden
In die zaak is in het bestemmingsplan opgenomen dat het samenvoegen van gebouwen verboden is. Die beperking is duidelijk geformuleerd als bouwregel.
Het college stelde zich op het standpunt dat met het realiseren van de doorbraak de gebouwen zijn samengevoegd tot één groot gebouw. Hierdoor zouden het bouwvolume en de bouwoppervlakte van beide gebouwen zijn vergroot. Dit zou volgens het college betekenen dat geen toepassing kan worden gegeven aan art. 4, onderdeel 9 bijlage II Bor.
De Afdeling volgt het standpunt van het college niet. De Afdeling stelt voorop dat niet relevant is of de omvang van het gebruik naar oppervlakte of inhoud wijzigt. De in art. 4, onderdeel 9 bijlage II Bor opgenomen beperking dat het bebouwde oppervlakte of het bouwvolume niet mag worden vergroot, heeft volgens de Afdeling slechts betrekking op een toename van de fysieke bebouwing. Aangezien het samenvoegen van de desbetreffende panden door het realiseren van de doorbraak op de eerste en tweede verdieping uitsluitend een inpandige ingreep betreft, is van het vergroten van de bebouwde oppervlakte of het bouwvolume volgens de Afdeling geen sprake.
Omgevingsvergunning van rechtswege
In dit concrete geval heeft dit tot gevolg dat het college ten onrechte heeft geoordeeld dat art. 4, onderdeel 9 bijlage II Bor niet van toepassing is op de door de appellante ingediende aanvraag. Daardoor is niet tijdig op die aanvraag beslist en is een omgevingsvergunning van rechtswege ontstaan. Hoewel het gemeentebestuur dit kennelijk een onwenselijke ontwikkeling vindt, dient zij de van rechtswege verleende omgevingsvergunning binnen twee weken na de uitspraak bekend te maken.
Heroverweging in bezwaar
Overigens moet hierbij nog worden opgemerkt dat het hiermee nog geen gelopen race is. Na die bekendmaking kan er door belanghebbenden bezwaar worden gemaakt. In dat geval vindt een volledige heroverweging plaats. Het zou dus zeer goed kunnen dat het college in de heroverweging alsnog de omgevingsvergunning weigert, als er bezwaar wordt gemaakt.
Transformatie ook voor bouwregels
Met deze uitspraak is duidelijk geworden dat de transformatiebepaling in art. 4, bijlage II Bor ook kan worden ingezet om af te wijken van de in het bestemmingsplan opgenomen bouwregels. Deze uitspraak geeft daarmee nog eens aan dat de mogelijkheden van de kruimelgevallenregeling groot zijn. En het voordeel van de kruimelgevallenregeling is duidelijk: een kortere beslistermijn, een omgevingsvergunning van rechtswege als niet tijdig wordt beslist en de leges zijn vaak aanzienlijk lager!
Quickscan bestemmingsplan
Wilt u zelf duidelijkheid of uw bouwplan past binnen het bestemmingsplan? Voor een vaste prijs onderzoeken onze specialisten de mogelijkheden. Klik hier voor meer informatie over onze Quickscan bestemmingsplan.
Heeft u vragen over (de hoogte van) uw legesnota?
Met onze tool onderaan deze pagina kunt u controleren of er reden is om bezwaar te maken tegen de legesnota.
