5 mei Bevrijdingsdag: een vrije dag in dit lustrumjaar?

Het voorjaar is ieder jaar een periode met veel feestdagen. Na Pasen en Koningsdag volgt vandaag de Dag van de Arbeid. In tegenstelling tot veel andere Europese landen is de Dag van de Arbeid in Nederland geen officiële feestdag. Wel staat 5 mei voor de deur, op die dag viert Nederland Bevrijdingsdag. Deze dag is sinds 1990 een officiële feestdag in Nederland. De meeste bedrijven geven hun werknemers op 5 mei geen vrij maar voor een deel van de werknemers kan dat dit jaar anders zijn. Voor ambtenaren is het ieder jaar een vrije dag. Ook de meeste scholen zijn dicht.

Verplichte vrije dag?

Een officiële feestdag is niet per definitie een verplichte vrije dag. Of je als werkgever verplicht bent je werknemers een (betaalde) vrije dag te geven op feestdagen is niet in de wet geregeld. Afspraken over het werken op feestdagen worden doorgaans opgenomen in de toepasselijke cao of arbeidsovereenkomst. In de cao of arbeidsovereenkomst is dan meestal ook opgenomen of er een toeslag moet worden betaald als de werknemer wel moet werken op een feestdag. Indien niets over het werken op een bepaalde feestdag is bepaald in cao of arbeidsovereenkomst, dan ben je als werkgever niet verplicht de werknemer een (betaalde) vrije dag te geven of een toeslag te betalen voor gewerkte uren.

Bevrijdingsdag 2023

De meeste bedrijven geven hun werknemers op 5 mei geen vrij. In veel cao's is wel geregeld dat het één keer in de vijf jaar (in lustrumjaren zoals 2020 en 2025) een doorbetaalde vrije dag is. In 2025 zal daarom een groot deel van de werknemers op 5 mei wel vrij zijn. Per branche of sector kunnen andere regelingen gelden. Zo geldt op grond van de cao voor de bouw dat 5 mei in de lustrumjaren een betaalde vrije dag is. Echter, wanneer werknemers in de bouw in een ploegendienst toch op deze dag moeten werken, zal ter compensatie op een andere dag (betaald) vrij worden gegeven. Ook in de cao Retail Non Food is opgenomen dat 5 mei in de lustrumjaren een doorbetaalde vrije dag is.

In de horeca cao is opgenomen dat werknemers geen recht hebben op vrije feestdagen maar wel op een extra vergoeding als zij op in de cao erkende feestdagen moeten werken. In deze cao is 5 mei niet als feestdag aangemerkt. Werknemers in de horeca zullen dus op deze dag gewoon moeten werken zonder dat daar een extra vergoeding tegenover staat, tenzij in de arbeidsovereenkomst iets anders is afgesproken. Hoewel de horeca op dit moment niet geopend is, blijft dit toch een vrije dag voor de werknemers.

Voortaan jaarlijkse vrije dag?

In oktober 2020 hebben het kabinet en de Tweede Kamer laten weten dat zij willen dat zoveel mogelijk werknemers voortaan vrij krijgen op Bevrijdingsdag. Minister Koolmees van Sociale Zaken gaat met werkgevers en werknemers praten over een jaarlijkse doorbetaalde vrije dag op 5 mei. Hoe dit in de toekomst zal uitwerken, zullen we vooralsnog moeten afwachten.

Het aanwijzen van een verplichte vakantiedag

Los van de feestdagen die we in Nederland kennen, mag je als werkgever bepaalde dagen aanwijzen waarop je werknemers verplicht een vakantiedag moeten opnemen. De mogelijkheid om verplichte vakantiedagen aan te wijzen en hoeveel dit er mogen zijn, moet dan wel zijn opgenomen in de toepasselijke cao of arbeidsovereenkomst. Op deze verplichte vrije dag dien je als werkgever het loon door te betalen, tenzij de werknemers ermee akkoord gaan dat zij geen loon ontvangen. Veel bedrijven hebben deze mogelijkheid opgenomen in de cao of arbeidsovereenkomst, en wijzen bijvoorbeeld de dag na Hemelvaartsdag aan als verplichte vrije dag. Het is wel belangrijk dat de verplichte vrije dagen op tijd worden aangekondigd, zodat de werknemers er rekening mee kunnen houden.

Kortom

De wet zwijgt als het over de regeling van feestdagen gaat. Of een officiële feestdag als verplichte vrije dag moet worden aangemerkt, is afhankelijk van hetgeen is opgenomen in de toepasselijke cao of arbeidsovereenkomst. Het staat de werkgever vrij om 5 mei als een verplichte vrije dag aan te wijzen. Een verplichting daartoe bestaat echter niet.