Crowdfunding: tips voor als het mis gaat

Met dank aan Radboud Bergevoet voor zijn interview in Misset Horeca:

Er wordt veel geschreven over de risico’s van investeren in crowdfunding. Investeerders worden gewaarschuwd niet te snel te beslissen over een investering, maximaal 10% van hun vermogen te investeren en goed te spreiden over verschillende campagnes. Maar wat gebeurt er eigenlijk als de ondernemer in zwaar weer zit? Welke rechten heeft een ondernemer en hoe kan een duurzame samenwerking tussen investeerder en ondernemer zorgen voor een oplossing? We besloten in gesprek te gaan met Folkert Foppema, financieel directeur CrowdAboutNow, en Erik Jansen, advocaat ondernemingsrecht geven de antwoorden.

‘Een ondernemer die zijn verplichtingen niet kan nakomen heeft niet zo veel rechten. De hoofdregel is immers dat iedereen zijn verplichtingen moet nakomen. Nederlands hoogste rechter, de Hoge Raad, heeft ook herhaaldelijk bepaald dat iedere schuldeiser in beginsel betaling mag eisen van 100% van de openstaande schuld. Dus ook een investeerder via een crowdfundingsplatform. Afspraak is afspraak’, aldus Erik Jansen.

Zijn er ook uitzonderingen?

Erik Jansen: ‘Slechts in uitzonderingsgevallen, zo redeneert de Hoge Raad, kan er sprake zijn van misbruik van recht van een schuldeiser als hij 100% van zijn openstaande vordering blijft eisen en geen genoegen wil nemen met een lager percentage of latere terugbetaling. Denk aan een situatie waarin alle andere schuldeisers wel instemmen met een percentagebetaling tegen finale kwijting over en weer, of met een zogenaamde ‘rentevakantie’. Zo houdt die ene schuldeiser een buitengerechtelijke schuldenoplossing tegen, omdat hij de ondernemer aan de oorspronkelijke afspraken houdt. Daardoor kan de debiteur failliet gaan.’

Wat kan de ondernemer dan doen?

‘Dan moeten de belangen van de schuldenaar, van alle schuldeisers die wél instemmen met het nieuwe voorstel, en ook van de andere stakeholders bij de onderneming, zoals werknemers, klanten en leveranciers, zwaarder worden gewogen dan het belang van die ene schuldeiser die per se voet bij stuk wil houden’, aldus Jansen. De ondernemer kan in zo’n geval aan de rechter in kort geding vragen om de schuldeiser-investeerder te verplichten ook in te stemmen met het percentage-akkoord of de rentevakantie. Om dit soort oplossingen te kunnen bereiken, moet je als ondernemer natuurlijk wel de dialoog met de investeerders aan kunnen gaan. En dat is niet bij ieder platform even eenvoudig.’

Zoals Erik Jansen in een eerder artikel al schreef, wijst de praktijk uit dat crowdfundingplatforms een schuldenakkoord met investeerders vaak blokkeren, waarbij het platform de ondernemer vaak in privé aanspreekt. Er zijn echter ook platforms waar een schuldenakkoord dé oplossing lijkt voor een duurzame samenwerking tussen ondernemer en investeerder. Waar de ondernemer bij financiële problemen een faillissement kan voorkomen en de investeerder uiteindelijk zijn geïnvesteerde geld terug krijgt. Ook al duurt dan soms langer dan oorspronkelijk de bedoeling was.

Wat is een duurzame samenwerking?

Folkert Foppema: ‘Crowdfunding is meer dan alleen het ophalen van een financiering. Een grote rol speelt hierbij de betrokkenheid van investeerders bij een plan: crowd engagement. In goede tijden betekent dit dat investeerders betrokken worden bij bijvoorbeeld de opening van een zaak. Of bij de lancering van een nieuw product. Bij slechte tijden betekent dit dat – wanneer een ondernemer niet aan de afspraken met zijn investeerders kan voldoen – ze het gesprek aan kunnen gaan met hun investeerders. In de vorm van een schuldenakkoord, ook wel herstructurering, kunnen er nieuwe afspraken worden gemaakt. Zo kan gezocht worden naar een strategie om door moeilijke tijden heen te komen. De ondernemer kan zijn droom waarmaken en de investeerder krijgt (deels) zijn ingelegde geld terug. En dat is wat mij betreft de beste uitkomst.’

En hoe ziet zo’n herstructurering er in de praktijk uit?

‘Bij een herstructurering maakt de ondernemer alternatieve afspraken met de investeerder. De ondernemer zal hierbij zijn investeerders verschillende opties bieden voor het maken van nieuwe afspraken. De investeerder gaat een nieuwe afspraak aan met de ondernemer. Hij kan er ook voor kiezen niet akkoord te gaan met het voorstel. Wanneer investeerders akkoord gaan met alternatieve afspraken, creëert dit voor de ondernemer vaak ademruimte om financiële zaken weer op orde te brengen en later alsnog aan de terugbetaling te voldoen. In het geval dat investeerders niet akkoord gaan, dient er een incassotraject opgestart te worden. Of door één investeerder óf door de investeerders gezamenlijk’, aldus Foppema.

Hoe kan de investeerder het best voorbereid worden op de worst-case-scenario?

‘Je kunt bij het aangaan van de investeringsafspraken al met elkaar na denken over scenario’s. Ook het scenario waarin er tegenvallers zijn in de onderneming. Bespreek op welke manier de ondernemer de investeerders kan benaderen met het verzoek tot gedeeltelijke kwijting van schulden om een faillissement te voorkomen. Met andere woorden: zet ook aan het begin van de relatie die roze zonnebril even af. Bekijk ook eens het worst-case-scenario. En vergeet dan niet de regeling op te nemen in het contract’, aldus Jansen.