De ingebrekestelling: een uiterst belangrijk gereedschap
Datum: 17 augustus 2020
Gewijzigd 14 november 2023
Geschreven door: Floris Pels Rijcken
Leestijd: +/- 2 minuten
Datum: 17 augustus 2020
Gewijzigd 14 november 2023
Geschreven door: Floris Pels Rijcken
Leestijd: +/- 2 minuten
De ingebrekestelling is essentieel juridisch gereedschap. Niet alleen voor advocaten. Vaak wordt een ingebrekestelling al verstuurd voordat een advocaat (of jurist) in beeld is. Het niet, of niet juist, toepassen hiervan kan ertoe leiden dat een vordering tot schadevergoeding (geheel) sneuvelt. Dat is uiteraard zonde en kan eenvoudig worden voorkomen. Dit artikel bevat een beknopte gebruikershandleiding.
Teneinde deze bijdrage wat levendiger te maken behandelen we het juridisch kader langs een (fictieve) casus.
Aannemer X heeft de opdracht gekregen om een complete dakrenovatie uit te voeren bij een tiental woningen. Voor de levering van dakpannen sluit X een overeenkomst met leverancier Y. Overeengekomen wordt dat Y verschillende bouwmaterialen levert, waaronder 20.000 keramische dakpannen. Drie weken na het sluiten van de overeenkomst levert Y de bouwmaterialen. De geleverde dakpannen zijn echter betonnen dakpannen.
Als Y tekortschiet in de nakoming van de overeenkomst, is hij in beginsel gehouden de schade te vergoeden die X lijdt. Voordat een dergelijke vordering tot schadevergoeding (door een rechter of arbiter) kan worden toegewezen, is (veelal) nodig dat eerst een ingebrekestelling wordt verstuurd.
Het komt in de praktijk geregeld voor dat een vordering (tot vergoeding van schade) faalt vanwege het ontbreken van een (deugdelijke) ingebrekestelling. De hamvraag is derhalve:
Het is noodzakelijk dat:
Het spreekt voor zich dat een brief (of een fax) voldoet aan het schriftelijkheidsvereiste. Een e-mail voldoet (meestal) ook. Het is niet geheel duidelijk of een SMS- of WhatsApp-bericht ook voldoet, daarover is (vrijwel) geen rechtspraak te vinden. Een (aangetekende) brief is in ieder geval de meest veilige optie.
De ingebrekestelling moet een aanmaning (ook wel: sommatie of aanzegging) bevatten. Een vriendelijke aansporing na te komen is meestal niet voldoende. Vereist is een duidelijke eis (aanmaning) om na te komen. De mededeling van aannemer X aan leverancier Y dat “de verkeerde dakpannen” zijn geleverd is bijvoorbeeld niet voldoende; ook moet aangemaand/geëist worden dat de juist dakpannen worden geleverd.
De schuldenaar (in het voorbeeld: Y) moet aangemaand worden om binnen een redelijke termijn na te komen. Die redelijke termijn moet ook duidelijk c.q. gespecificeerd zijn. Als aannemer X de leverancier Y aanmaant “om op korte termijn” of “binnen een redelijke termijn” alsnog de keramische dakpannen te leveren, is dat niet voldoende. Als Y door X gesommeerd/aangemaand wordt om “binnen twee weken na heden” of “uiterlijk op 15 juni 2020” de keramische dakpannen te leveren, is dat voldoende duidelijk en concreet.
Wat een redelijke termijn is, kan niet in zijn algemeenheid gezegd worden. Dat hangt af van de omstandigheden van het geval. Zo zal een termijn van enkele uren om een geldvordering te voldoen over het algemeen redelijk zijn (een betalingsopdracht aan de bank is snel gedaan). Gaat het om een verplichting die meer voeten in de aarde heeft, dan zal die termijn van enkele uren te kort zijn (en wordt dus niet voldaan aan het redelijkheidsvereiste). Het moet voor de schuldenaar mogelijk zijn om de prestatie na te komen binnen de daarvoor gestelde termijn. Ook is het mogelijk dat partijen afspreken wat zij als redelijk beschouwen. Terug naar het voorbeeld: als de gemiddelde levertermijn van (keramische) dakpannen één week is, dan zal X van Y mogen verwachten dat hij binnen één week alsnog de juiste dakpannen levert.
Vereist is dat de schuldeiser (in het voorbeeld: X) duidelijkheid verschaft over hetgeen hij vordert. Uit één overeenkomst kunnen immers meerdere verplichtingen voortvloeien. Als aannemer X bijvoorbeeld vordert dat Y “binnen één week na heden alsnog de overeenkomst nakomt” is dat niet voldoende. X zal moeten vorderen dat Y “binnen één week na heden alsnog de overeengekomen 20.000 keramische dakpannen levert”.
Een ingebrekestelling is in bepaalde gevallen niet nodig. Geen ingebrekestelling is nodig als een specifieke (‘fatale’) datum voor nakoming is afgesproken, wanneer sprake is van een onrechtmatige daad of wanneer de schuldenaar (in het voorbeeld: Y) duidelijk laat weten dat hij hoe dan ook niet gaat nakomen. Het gaat deze bijdrage te buiten om nader in te gaan op deze uitzonderingen.
Hieronder zijn enkele voorbeelden van ingebrekestellingen uit de praktijk weergegeven waar iets aan schort.
“Ik stel u in gebreke om binnen een redelijke termijn de hierboven genoemde gebreken te herstellen”
Ondeugdelijk: termijn is niet gespecificeerd/concreet. Het gebruik van de woorden ‘in gebreke’ doet hier niet aan af.
“U wordt verzocht, zonodig gesommeerd, om er zorg voor te dragen dat het herstel conform ons herstelplan uiterlijk op 15 mei 2019 is uitgevoerd”
Ondeugdelijk: krachtens bestendige jurisprudentie is herstel des aannemers. Door te sommeren om een specifieke herstelmethode toe te passen wordt de schuldenaar ‘overvraagd’. Kortgezegd: er is geen contractuele basis voor de vordering. Let wel: of hier van sprake is hangt uiteraard af van de specifieke omstandigheden van het geval.
“Namens opdrachtgever sommeer ik u om uiterlijk binnen twee weken na dezes mij te bevestigen dat een garantie wordt afgegeven op het schilderwerk”
Ondeugdelijk: in casu had gesommeerd/aangemaand moeten worden om het schilderwerk te herstellen.
Een ingebrekestelling is een essentieel juridisch gereedschap. Niet alleen de advocaat of jurist heeft er baat bij dit te beheersen. Door de ingebrekestelling juist te hanteren worden veel (kostbare) problemen in een later stadium van een geschil voorkomen.
Een ingebrekestelling is niet altijd nodig, maar bij twijfel is het raadzaam er een te sturen. Zorg ervoor dat aan alle vereisten is voldaan (schriftelijk, een duidelijke aanmaning/eis, een redelijke en duidelijke/concrete termijn en specificeer wat je vordert en op grond waarvan). Stuur de ingebrekestelling zekerheidshalve per aangetekende post en naar het bekende mailadres van de wedepartij. Volgt men deze stappen, dan kan er weinig mis gaan!
Als advocaten voor ondernemers begrijpen wij het belang van voorop blijven. Samen met ons heeft u alle kansen en risico’s in het vizier. Neem gerust contact met ons op en laat u persoonlijk informeren over onze diensten.