Flitsbezorgers tussen wal en schip

In een eerdere blog schreven wij over de (on)mogelijkheden van gemeenten om op te treden tegen darkstores. Gemeenten lijken, gelet op recente rechtspraak, de eerste slag te winnen. In Oegstgeest  kwalificeerde een darkstore volgens de rechter namelijk niet als detailhandel, en het gebruik als darkstore was daarmee niet toegestaan. De ontwikkelingen rondom darkstores volgen elkaar in rap tempo op. De voorzieningenrechter van de rechtbank Amsterdam strooit met een uitspraak van 26 april jl. (opnieuw) zand in de motor van de flitsbezorgdiensten.

Activiteiten moeten worden gestaakt

Nabij het Westerpark exploiteert verzoekster een flitsbezorgdienst. Er wordt vanaf die locatie bezorgd vanuit een darkstore, zoals dat voor flitsbezorgers gebruikelijk is. Een darkstore is voor het publiek niet toegankelijk minimagazijn waarvandaan de bezorging van (in dit geval) boodschappen plaatsvindt. Ter plaatse geldt het bestemmingsplan ‘Westerpark Zuid’. Toezichthouders van de gemeente hebben bij een bezoek aan de darkstore geconstateerd dat de exploitatie van de flitsbezorgdienst in strijd is met het bestemmingsplan. Verzoekster is daarop gesommeerd de activiteiten ter plaatse te staken vóór 12 april 2022. Verzoekster kan zich niet met het bovenstaande besluit verenigen, temeer omdat aan haar door een senior medewerker van de gemeente schriftelijk was bevestigd dat flitsbezorging ter plaatse niet in strijd is met het bestemmingsplan.

Darkstore geen postdienst

Op het pand rust de bestemming ‘Wonen-1’ met de functieaanduiding ‘specifieke vorm van Gemengd – 1’. Op grond van die functieaanduiding is in het pand ook de vestiging van bedrijven tot categorie A toegestaan. Volgens verzoekster moet de exploitatie ten behoeve van flitsbezorging worden verstaan onder ‘Post en telecommunicatie’, meer in het bijzonder ‘post en koeriersdiensten uitsluitend zijnde fietskoeriers’. Die functie was als ‘categorie A-bedrijf’ toegestaan, volgens het bestemmingsplan.

Hoewel een flitsbezorgdienst misschien geen post en telecommunicatie bedrijf is, is het mijns inziens geen gekke gedachte dat een flitsbezorgdienst hiermee te vergelijken is. Een flitsbezorgdienst werkt veelal met fietskoeriers die boodschappen bij je thuis bezorgen. Daarnaast bestaat er voor een flitsbezorgdienst tot op heden nog geen perfect passende jas in de Staat van bedrijfsactiviteiten.

De voorzieningenrechter is een ander oordeel toegedaan. De flitsbezorgdienst is volgens de rechter ten eerste niet te vergelijken met een fietskoeriersdienst omdat de flitsbezorgdienst, anders dan een postbezorger, 24 uur per dag actief is. Daarnaast de aard van de bezorging relevant. Bij postbezorging wordt er bezorgd van de ene partij, de verzender, naar de andere partij, de ontvanger. Dit is bij flitsbezorging wezenlijk anders, aldus de voorzieningenrechter. De verzendpartij ontbreekt, zo luidt de redenering, omdat de ontvanger zelf een product uit het assortiment van de flitsbezorgdienst kiest. De bezorging vindt vervolgens plaats vanuit een opslag/distributiecentrum, en ook die activiteit komt niet voor in de Staat van Bedrijfsactiviteiten. Kortom, naar het oordeel van de voorzieningenrechter is het gebruik als flitsbezorgdienst in strijd met het geldende bestemmingsplan.

Ook geen detailhandel

De uitspraak van de voorzieningenrechter betekent een tweede grote klap voor de darkstores van flitsbezorgers. De voorzieningenrechter bevestigt terloops, in navolging van de Oegstgeest-zaak, dat er geen sprake is van detailhandel omdat het winkelend publiek niet fysiek de darkstore in- en uit kan lopen. 

Darkstores dreigen met het samenstel aan recente uitspraken tussen wal en schip te belanden. De vestigingsmogelijkheden van darkstores worden stevig ingeperkt wanneer zowel (een deel van) de bedrijfsbestemmingen als detailhandelsbestemmingen wegvallen als mogelijke vestigingsplaats.

Op dit moment hebben nog twee Amsterdamse vestigingen van flitsbezorgdiensten op dezelfde gronden aanmaningen gekregen om de exploitatie als darkstores op bepaalde locaties te staken. De toekomst zal moeten uitwijzen of de handhaving via het bestemmingsplan stand houdt, maar vooralsnog staan de gemeenten met 2-0 voor.