In een uitspraak van de rechtbank Oost-Brabant van 19 juni 2019 boog de rechter zich over de vraag of een hoofdaannemer aansprakelijk kan zijn wanneer een door zijn onderaannemer ingehuurde arbeidskracht tijdens zijn werk op de bouwplaats valt en als gevolg daarvan letselschade oploopt.
Wat was er aan de hand?
De hoofdaannemer renoveert in 2012 het provinciehuis in Haarlem. De hoofdaannemer schakelt voor de uitvoering van dit project een onderaannemer in die op zijn beurt weer een uitzendbureau inschakelt. Een van de uitzendkrachten struikelt tijdens zijn werk op een trap en loopt daarbij letselschade op aan zijn pols. De aansprakelijkheidsverzekeraar van de onderaannemer vergoedt de letselschade van deze uitzendkracht. Vervolgens spreekt de aansprakelijkheidsverzekeraar de hoofdaannemer aan om de schade en kosten te vergoeden.
Zorgplicht van de werkgever
Werkgevers hebben een vergaande zorgplicht voor werknemers. Zij dienen te zorgen voor een veilige werkomgeving en werknemers te beschermen tegen gevaar. Vindt een bedrijfsongeval plaats en blijkt dat een werkgever de zorgplicht niet in acht heeft genomen? Dan is de werkgever aansprakelijk voor de schade die de werknemer als gevolg van het ongeval lijdt. Al in 1998 heeft de wetgever bepaald dat bedrijven ook een zorgplicht hebben jegens arbeidskrachten die voor het bedrijf werkzaamheden verrichten en niet in dienst zijn, maar zich wel in een vergelijkbare positie als werknemers bevinden (zoals een uitzendkracht). De door de ingeleende arbeidskracht uitgevoerde werkzaamheden moeten met andere woorden behoren tot de normale bedrijfsactiviteiten van het bedrijf. Is dat niet het geval, dan kan het bedrijf ook niet aansprakelijk zijn op grond van schending van de zorgplicht. Zo kan een advocatenkantoor niet aansprakelijk zijn voor een schilder die het kantoor aan het schilderen is en bij die werkzaamheden letselschade oploopt.
Behoren de verrichte werkzaamheden tot de bedrijfsuitoefening van de hoofdaannemer?
Belangrijkste vraag die in deze procedure dan ook moest worden beantwoord, was of de door de uitzendkracht verrichte werkzaamheden (het afwerken van betonvloeren met kunststofvloeren) feitelijk behoren tot de bedrijfsactiviteiten van de hoofdaannemer. De hoofdaannemer stelde in deze kwestie dat het afwerken van betonvloeren niet tot zijn bedrijfsactiviteiten behoort en dat hij deze werkzaamheden altijd uitbesteedt aan onderaannemers. Volgens de rechtbank gaat de hoofdaannemer daarmee uit van een te beperkte opvatting van het begrip ‘bedrijfsactiviteiten’. Als het gaat om grote projecten als hier aan de orde, zal het zeker niet zo zijn dat een hoofdaannemer alle werkzaamheden ook zelf zal of kan verrichten. Het gaat er echter om of de door de uitzendkracht verrichte werkzaamheden objectief gezien tot het terrein van de hoofdaannemer moeten worden gerekend. De rechtbank is van oordeel dat dat het geval is, gelet op het feit dat de hoofdaannemer een groot bouw-/aannemingsbedrijf is.
Heeft de hoofdaannemer aan zijn zorgplicht voldaan?
De hoofdaannemer kan enkel nog onder zijn aansprakelijkheid uitkomen door aan te tonen dat hij aan zijn zorgplicht heeft voldaan. De hoofdaannemer moet bewijzen dat de trapconstructie veilig was ten tijde van het bedrijfsongeval. De rechtbank heeft de hoofdaannemer daartoe in de gelegenheid gesteld.
Heb oog voor veilige werkomstandigheden, ook voor ingeleende arbeidskrachten
Deze uitspraak laat weer eens zien hoe snel een bedrijf aansprakelijk kan zijn voor schade, geleden door ingeleende arbeidskrachten. Hoofdaannemers kunnen zich blijkens deze uitspraak niet snel verschuilen achter het verweer dat de werkzaamheden niet tot de normale bedrijfsactiviteiten behoren. Wordt u aansprakelijk gesteld bij een bedrijfsongeval, dan moet u bewijzen dat u aan uw zorgplicht heeft voldaan. In dit kader is het van belang dat u als bouw-/aannemingsbedrijf een goede RI&E en plan van aanpak heeft en ook anderszins voldoet aan uw verplichtingen uit de Arbowet en aanverwante regelingen. Lonneke schreef daarover recent nog een blog. Daarnaast zijn er contractueel ook mogelijkheden om de schade te beperken. Mocht u hierover vragen hebben, dan helpen wij u uiteraard graag.
Geschreven i.s.m. Lonneke Nouwen.
