Opdrachtgever en opdrachtnemer in de bouw: help elkaar door de corona-crisis!
Datum: 30 maart 2020
Gewijzigd 14 november 2023
Geschreven door: Stefan Kloots
Leestijd: +/- 2 minuten
Datum: 30 maart 2020
Gewijzigd 14 november 2023
Geschreven door: Stefan Kloots
Leestijd: +/- 2 minuten
De laatste dagen sprak ik – telefonisch – veel ondernemers in de bouw, zoals ontwikkelaars, aannemers, installateurs en toeleveranciers. Mijn totaalbeeld na die gesprekken is dat (1) het aantal nieuwe bouwopdrachten sterk terugloopt vanwege de onzekerheid, (2) een deel van de projecten stilvalt, omdat opdrachtgevers doorwerken niet verantwoord achten, terwijl opdrachtnemers daarover niet altijd hetzelfde denken, maar het wel accepteren en (3) uitvoerende partijen er alles aan doen om lopende opdrachten goed voort te zetten (met inachtneming van richtlijnen van het RIVM), maar tegen moeilijkheden aanlopen, zoals in het verkrijgen van materialen. Ik bespreek deze punten.
Het is begrijpelijk dat veel opdrachtgevers ervoor kiezen om nu nog geen nieuwe opdrachten te verstrekken in tijden van (financiële) onzekerheid. Gevolg is echter dat een te lange droogte aan nieuwe opdrachten onherroepelijk gaat leiden tot een nieuwe bouwcrisis. Dat moet eigenlijk zoveel mogelijk worden voorkomen. De bouw heeft nu immers nog voldoende werk, doordat de orderportefeuilles redelijk gevuld waren (ondanks de problematiek rond stikstof en PFAS). Er is nog steeds een groot tekort in de woningbouw, daar verandert de huidige crisis niets aan. De gevolgen van nu abrupt stilvallen, zullen echter over enkele maanden reeds merkbaar zijn. Van belang is dus dat opdrachtgevers ‘met sterke schouders’ blijven investeren, zoals overheidsopdrachtgevers, woningcorporaties, de supermarktbranche en andere partijen wiens inkomsten door de ‘corona-crisis’ niet (sterk) zijn teruggelopen of die deze dip kunnen overbruggen. Projecten die ‘corona-proof’ zijn (infrawerken, nieuwbouw, werken in gebouwen die nu leeg staan omdat er thuis wordt gewerkt, buitenschilderwerk) zouden dus juist nu in opdracht moeten worden gegeven.
Als het doorwerken niet langer verantwoord is moet een project natuurlijk kunnen worden stilgelegd. Daarvoor is contractueel of wettelijk gezien ook altijd wel een rechtvaardiging te vinden (zoals overmacht). De vraag is echter als een opdrachtnemer in staat is op een veilige wijze door te werken of het stilleggen van een werk wel gerechtvaardigd is. De opdrachtnemer dient zich namelijk te houden aan de richtlijnen van het RIVM, het protocol “samen veilig doorwerken” en opdrachtnemers maken zelf (vaak) aanvullend beleid. Daarmee staan ‘de seinen op groen’. Juist in deze ‘corona-crisis’ moeten we rekening houden met elkaars redelijk belangen. Waar doorgaan mogelijk is, zouden projecten dan ook moeten doorgaan.
Indien financiële motieven bestaan van het stilleggen van een project zou dat als zodanig bespreekbaar moeten worden gemaakt. Mijn indruk is dat veel opdrachtnemers in deze moeilijke tijd begrip tonen voor wensen van opdrachtgevers en meedenken over het uitstellen van werkzaamheden. Waar dat leidt tot leegloop bij het eigen bedrijf zijn vervolgens concernbedrijven of zelfs concullega’s bereid elkaar te helpen, bijvoorbeeld door arbeidskrachten in te lenen.
Vooralsnog lijkt het voldoende kunnen inzetten van de eigen (Nederlandse) arbeidskrachten niet het grootste probleem. Waar gebruik wordt gemaakt van gespecialiseerde buitenlandse arbeidskrachten (Poolse en Portugese bijvoorbeeld) of materialen uit buitenland worden toegepast (zoals staal en Italiaans en Frans keramiek) leidt dit echter tot de nodige beperkingen. Opdrachtnemers hebben hierin – zo nodig - ‘juridische tools’ op grond van de UAV, UAV-GC en de wet om daarmee termijnverlening te krijgen. Een crisis als deze heeft echter niemand voorzien en het is dan ook de vraag of ‘de juridische tools uit de gereedschapskist moeten worden gehaald’. Als de opdrachtnemer in staat is de praktische problemen uit te leggen en de opdrachtgever betrekt bij mogelijke oplossingen, zou het naar mijn mening mogelijk moeten zijn om samen tot een redelijke oplossing te komen om het project toch zo snel mogelijk af te ronden, met zo min mogelijk extra kosten voor beide partijen.
Het maken van een project is bij uitstek samenwerken. Deze bijzondere tijd vraagt (1) nog meer van het samenwerken tussen opdrachtgever en opdrachtnemer en (2) elkaar wat te gunnen. De menselijke factor is de belangrijkste succesfactor in moeilijke tijden. Elkaar helpen leidt tot relaties voor het leven en zo valt er toch wat te winnen in deze crisis.
Als advocaten voor ondernemers begrijpen wij het belang van voorop blijven. Samen met ons heeft u alle kansen en risico’s in het vizier. Neem gerust contact met ons op en laat u persoonlijk informeren over onze diensten.