Tweedehands softwarelicenties verkopen?

Ongetwijfeld heeft u iets meegekregen van de baanbrekende uitspraak van het Hof van Justitie over de verkoop van tweedehands licenties door UsedSoft. Betekent deze uitspraak nu echt dat aangeschafte softwarelicenties (altijd) mogen worden doorverkocht?

Als u een boek koopt, is het vanzelfsprekend dat u dit boek aan een ander mag schenken of doorverkopen. Zodra het boek is verkocht, komt het boek in het vrije verkeer, waar het mag worden verhandeld en dus ook worden gelezen door anderen. We noemen dit fenomeen ‘uitputting’ van de rechten van de auteur.

Die uitputtingsregel geldt ook voor software, maar hier doet zich een probleem voor. Het recht om software te gebruiken, wordt door de leverancier losgekoppeld van het product zelf (de programmatuur). De software wordt beschikbaar gesteld via een download of op een drager, zoals een DVD. Alleen als u een licentie (gebruiksrecht) bij de leverancier afneemt, kunt u de software gebruiken. In feite koopt u dus niet de software, maar een gebruiksrecht.

Gebruiksrecht of koop?

Zonder een gebruiksrecht is het kopietje van de software niet veel waard. Het Hof van Justitie heeft nu een (juridisch niet onomstreden) constructie bedacht, waardoor de combinatie van de beschikbaar gestelde software en het gebruiksrecht in bepaalde gevallen toch gelijk gesteld wordt aan een koop. Deze situatie doet zich volgens het Hof voor wanneer de afnemer tegen betaling van een (eenmalige) prijs een in tijd onbeperkt gebruiksrecht verkrijgt. Die prijs moet bovendien zodanig zijn dat de leverancier daarmee een vergoeding moet kunnen krijgen die overeenstemt met de economische waarde van de kopie van de software. De constructie van het Hof geldt zowel voor software die te downloaden is, als voor software die op een drager beschikbaar wordt gesteld. Ook op grond van een met de leverancier gesloten overeenkomst voor updates bijgewerkte of aangevulde functies, zijn onderdeel van de aanvankelijke kopie en kunnen door de verkrijger worden gebruikt. De serviceovereenkomst zelf, die van de koop kan worden gescheiden, gaat echter niet mee over. Het Hof oordeelde in deze uitspraak dat teveel ingekochte licenties die als één pakket zijn gekocht, niet mogen worden opgesplitst om hiervan slechts een deel te verkopen. Zij mogen alleen als bundel worden doorverkocht.

Gevolgen voor de handel in tweedehandslicenties

Hoewel de uitspraak van het Hof meer ruimte biedt voor een tweedehands markt in softwarelicenties, geldt de uitputting alleen als aan de hier besproken voorwaarden is voldaan. Leveranciers bedenken nu andere constructies om onder de gevolgen van deze uitspraak uit te komen. Zo wordt enkel de licentie in tijd beperkt, of dient de verschuldigde prijs in maandelijkse termijnen te worden betaald. Technische maatregelen, zoals een versleuteling van codes of het slechts eenmalig kunnen activeren zijn ook middelen die de vrije handel in softwarelicenties kunnen belemmeren. Ook wordt de software bijvoorbeeld via de cloud beschikbaar gesteld in plaats van op een drager of via een download.

Al deze situaties zijn anders en roepen ieder hun eigen vragen op, die met het UsedSoft-arrest nog niet zijn beantwoord. Alvorens u te begeven op de markt van tweedehands softwarelicenties is het dus zaak om de licenties eerst nader onder de loep te nemen. Mocht u over dit onderwerp vragen hebben, neem contact op.