Omgevingswetspook
Terwijl buiten de uitgeholde pompoenen werden aangestoken voor Halloween, diende zich binnen in de Eerste Kamer het Omgevingswetspook aan. Het spook kwam in de vorm van een motie waarin grote zorgen werden geuit over de invoering van de Omgevingswet op 1 januari a.s. Kort gezegd concludeert een meerderheid van de Eerste Kamer dat die invoering onverantwoord is, nu het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) twee maanden van tevoren nog steeds grote uitvoeringsproblemen kent. Hoewel verantwoordelijk minister De Jonge en de voorstemmers het niet eens waren over de vraag of uitstel staatsrechtelijk mogelijk is, lijkt die optie daarmee wel opeens op tafel te liggen. Niets is zeker in dit dossier.
Gevolgen uitstel
Een nieuw uitstel kan voor de ontwikkelpraktijk verschillende gevolgen hebben, afhankelijk van de vraag of een bouwplan middels een omgevingsvergunning of een bestemmingsplan/omgevingsplan wordt mogelijk gemaakt.
Omgevingsvergunning
Vele ontwikkelaars beogen aanvragen omgevingsvergunning nog in te dienen vóór inwerkingtreding van de Omgevingswet op – in beginsel – 1 januari a.s. Deze partijen krijgen dan wat meer tijd om de aanvraag compleet te maken, maar verder lijken de gevolgen mee te vallen.
Als er juist vanuit werd gegaan dat een aanvraag vóór 1 januari 2024 niet meer werd gehaald, zodat deze onder het regime van de Omgevingswet zou worden ingediend – bijvoorbeeld omdat dan de reguliere procedure van toepassing zou zijn – zijn de gevolgen iets groter. De aanvraag dient namelijk pas te worden ingediend zodra de Omgevingswet alsnog in werking is getreden, met forse vertraging tot gevolg, of de aanvraag dient alsnog onder het huidige regime te worden ingediend. Dat laatste lijkt de voorkeur te hebben, omdat de informatie die nodig is voor een aanvraag onder de Omgevingswet materieel niet erg anders is dan de informatie die nu ook zou moeten worden aangeleverd. Er is dus niet veel extra werk nodig om toch de aanvraag te kunnen indienen. De aanvraag zal dan op basis van het huidige recht verder worden afgehandeld.
Bestemmingsplan/omgevingsplan
Vóór 1 januari ter inzage
Voor bestemmingsplannen biedt uitstel de mogelijkheid concepten waarvan het niet mogelijk leek deze nog vóór 1 januari ter inzage te leggen, alsnog ter inzage te leggen onder het oude regime. Verschillende gemeenten hielden de praktijk erop na dat verzoeken om herziening van een bestemmingsplan van – bijvoorbeeld – na 1 juli van dit jaar niet meer in behandeling werden genomen in verband met de beoogde inwerkingtreding en het gebrek aan capaciteit. Die gemeenten komen er dan niet onderuit alsnog aan de slag te gaan. In zoverre zijn de gevolgen voor ontwikkelaars beperkt.
Ná 1 januari ter inzage
Indien op dit moment hard gewerkt wordt aan een concept-omgevingsplan dat kort ná 1 januari a.s. ter inzage zou worden gelegd, dan levert dat wel problemen op. Een omgevingsplan voldoet namelijk (vrijwel) per definitie niet aan de regels die nu gelden voor een bestemmingsplan. Dat betekent dat het omgevingsplan weer zou moeten worden ‘omgekat’ naar een bestemmingsplan, om het vervolgens alsnog ter inzage te leggen. Ook is het mogelijk een (spoedeisender) gedeelte van het omgevingsplan alvast mogelijk te maken door een omgevingsvergunning voor het afwijken van het bestemmingsplan aan te vragen. Die omgevingsvergunning kan dan weer worden ingebed in het later alsnog ter inzage te leggen concept-omgevingsplan.
Concluderend
De Omgevingswet zou over twee maanden in werking treden. In dit stadium kun je je afvragen of het middel van uitstel erger is dan de kwaal. Anderzijds: beter voorkomen dan genezen. Het worden in ieder geval spannende weken voor iedereen die met de Omgevingswet van doen heeft. Maar uitstel of niet: het Omgevingswetspook is here to stay, voorlopig…
