Gelijke beloning ongeacht geslacht: ‘Work in progress’

Gelijke beloning ongeacht geslacht is een ‘hot topic’. In november 2022 werd onder andere door ‘Jinek’ aandacht besteed aan een vrouwelijk bedrijfsjurist die aanzienlijk minder salaris verdiende bij haar werkgever Wehkamp, dan een mannelijke collega in dezelfde functie. Op 14 november is het jaarlijks ‘Equal Pay Day’ in Nederland. Deze dag vraagt aandacht voor (on)gelijke beloning voor mannen en vrouwen. Diezelfde dag werd de ‘Monitor Loonverschillen mannen en vrouwen’ gepubliceerd, waaruit bleek dat vrouwen gemiddeld 13% minder per uur verdienen dan mannen.

Minister Karien van Gennip kondigde in een brief aan de Tweede Kamer aan de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt verder te willen aanpakken. In Europa wordt ook al langer met wetgeving over gelijke beloning geworsteld. Pauline Demacker en Bas Blaauwhof lichten de recente ontwikkelingen ten aanzien van gelijke behandeling ongeacht geslacht toe in dit artikel.

De ‘Wehkamp-zaak’

Een voorbeeld van ongelijke beloning in de praktijk is de ‘Wehkamp-zaak’. Een werkneemster trad in dienst bij Wehkamp in de functie van bedrijfsjurist. Haar startsalaris bedroeg € 4.400,- bruto per maand. Een mannelijke collega, die ook bedrijfsjurist is en enkele maanden later in dienst van Wehkamp trad, ontving een salaris van € 5.400,- bruto per maand. Er was tussen beiden geen enorm onderscheid in ervaring of kunde. Daarnaast verrichtten beide werknemers dezelfde werkzaamheden.

Het College voor de Rechten van de Mens (CRM) oordeelde dat het onderscheid tussen beide niet gerechtvaardigd was. Wehkamp was bij de inschaling van het salaris aangesloten bij het vorige salaris en vond dat de mannelijke werknemer beter had onderhandeld. Het CRM overweegt dat dit geen deugdelijke gronden zijn voor afwijkende salarissen bij gelijkwaardige functies. Daardoor is sprake van ongerechtvaardigd onderscheid op basis van geslacht. Dit biedt de werkneemster grond om schadevergoeding te vorderen voor het te weinig betaalde salaris.

Kamerbrief Van Gennip

Van Gennip benoemt in haar brief aan de Tweede Kamer een aantal maatschappelijke onderwerpen die invloed (lijken te) hebben op gender(on)gelijkheid op de arbeidsmarkt. Zij stipt onder andere als oorzaak aan:

• zwangerschapsdiscriminatie,
• het grote aantal deeltijd werkenden;
• de loonkloof; en
• de ongelijke verdeling tussen mannen en vrouwen als het gaat om zorgtaken thuis.

Van Gennip wil nu een maatschappelijke dialoog starten om gelijkwaardige kansen voor vrouwen op de arbeidsmarkt te bevorderen. Zij wil in kaart brengen wat van werknemers, werkgevers en van de overheid gevraagd wordt om dat doel te bereiken. De dialoog duurt tot eind 2024 en dient ook gedurende die periode als input voor het lopende kabinetsbeleid. Het is dus goed denkbaar dat het kabinet in de aankomende twee jaar actie onderneemt om gendergelijkheid te bevorderen.

Het Europese richtlijnvoorstel tot loontransparantie

De brief is slechts een vervolg op een groot aantal eerdere acties om de ongelijkheid tussen het loon van mannen en vrouwen aan te pakken. Het kabinet stemde eind 2021 in met de oriëntatie van een Europees richtlijnvoorstel dat loontransparantie en daarmee gelijkheid tussen mannen en vrouwen beoogt. Dit voorstel houdt (onder andere) in dat:

• een beloning moet worden toegekend op basis van objectieve en genderneutrale criteria;
• een werkgever niet aan sollicitanten mag vragen naar het salaris bij een vorige werkgever; en
• werkgevers al in de sollicitatieprocedure transparant moeten zijn over de beloning.

Werkgevers (vanaf 100 werknemers) krijgen daarnaast een rapportageverplichting ten aanzien van het beloningsonderscheid tussen mannen en vrouwen binnen de organisatie.

Het Europees Parlement en de Raad moeten nog definitief instemmen met het richtlijnvoorstel. Zij zijn inmiddels wél tot een voorlopig akkoord gekomen. Het duurt waarschijnlijk nog enkele jaren voordat deze regels in Nederland gaan gelden.

Conclusie

Het kabinet – en in het bijzonder minister Van Gennip – is de laatste jaren bijzonder actief in het bevorderen van gelijkheid op de arbeidsmarkt. De kamerbrief en eerdere recente ontwikkelingen zijn daarvan een uitvloeisel. De dialoog die de minister wil starten, moet bijdragen aan gelijkwaardigere kansen voor werknemers ongeacht het geslacht. Het valt dus te verwachten dat op korte termijn nieuwe regelgeving wordt ingevoerd die gelijkheid bevordert.

NB: Van Gennip schrijft in de Kamerbrief dat het kabinet werkt aan een brede aanpak gericht op de arbeidsmarktkrapte. Wij houden u uiteraard ook hiervan op de hoogte.

De Wehkamp-zaak leert dat het raadzaam is na te gaan of binnen uw organisatie sprake is van ongerechtvaardigd onderscheid in beloningen en waar nodig bij te sturen. Het is immers ook nu al mogelijk om – ook onbedoeld – ongerechtvaardigd onderscheid te maken in de beloning van mannen en vrouwen.

Wilt u weten hoe u deze ongelijke beloning juridische voorkomt? Neem contact op met een van onze advocaten arbeidsrecht of vul onderstaand formulier in. Zij helpen u graag verder.

Lees ook

• Disfunctionerende werknemer ontslaan? Check of u voldoende dossier heeft opgebouwd
• Werken op hoogte: let op de valkuilen!
• De traditionele arbeidsovereenkomst op retour?
• Gaat de werkneemster buiten haar boekje?
• Partner- en ouderschapsverlof in 2022
• Vervroegde IVA-uitkering: praktische tips voor werkgevers