De Tweede Kamer verkiezingen staan voor de deur. Alle partijen willen flink ingrijpen in de arbeidsmarkt. Voor ondernemers kan het daarom van extra belang zijn om te weten hoe politieke partijen denken over diverse arbeidsrechtelijke thema’s. Enkele voor werkgevers relevante politieke plannen worden hierna uitgelicht. De focus ligt op de grote partijen.
Verhoging minimumloon
Voor wat betreft de verhoging van het minimumloon zijn de grote partijen het met elkaar eens. Het minimumloon moet omhoog. Over de vraag hoeveel erbij moet, verschillen de partijen echter van mening. Dat geldt ook voor de vraag of de uitkeringen, waarvan de hoogte is gekoppeld aan het minimumloon, ook omhoog moeten. De linkse partijen, PvdA, SP en GroenLinks hebben allemaal 14 euro als minimumuurloon in hun verkiezingsprogramma opgenomen. Het bedrag van 14 euro is de inzet van de FNV. D66 en ChristenUnie zijn voor een verhoging in procenten: minimaal 10 procent en maximaal 20 procent. De VVD en de PVV noemen geen bedragen of percentages, alleen dat het minimumloon omhoog moet. CDA pleit voor een verhoging van 10 procent bij een veertigurige werkweek. Een groot aantal uitkeringen, zoals de AOW en de bijstand, is gekoppeld aan het minimumloon. Als dat stijgt, stijgt de uitkering mee. De linkse partijen en de ChristenUnie willen die koppeling in stand houden. CDA, D66 en VVD maar gedeeltelijk.
Vast contract de norm, rem op flexibele contractvormen
Vrijwel alle partijen zijn voorstander van het vaste contract als uitgangspunt. Ze nemen uiteenlopende maatregelen om het vaste contract aantrekkelijker te maken. Tegelijkertijd willen de meeste partijen het gebruik van flexibele contracten afremmen. FvD pleit daarentegen voor flexibilisering van de arbeidsmarkt waarbij keuzevrijheid centraal staat. GroenLinks, PvdA, ChristenUnie en PvdA zijn van mening dat contractvormen zoals payrolling, contracting en oproepcontracten afgeschaft moeten worden. SP roept zelfs op tot het einde van alle ‘onzekere contracten’. VVD is het meest expliciet dat alle contractvormen mogelijk moeten blijven.
Alle partijen zijn het erover eens dat de rechtspositie van zzp’ers moet worden versterkt. Partijen willen fiscale verschillen tussen werknemers en zzp’ers verkleinen om te voorkomen dat mensen om verkeerde redenen zzp’er worden of met zzp’ers werken. Het kabinet Rutte-III was al begonnen met de afbouw van de zelfstandigenaftrek. GroenLinks, PvdA, D66, ChristenUnie en CDA willen afbouwen tot het punt dat werkenden fiscaal gelijk behandeld worden. VVD, CDA en D66 vinden wel dat de andere kant van de medaille van het strenger behandelen van flex en zzp is dat het vaste contract minder star moet worden.
Omscholen en ontwikkelen
De meeste partijen zien wel iets in individuele leerrechten, een persoonlijk ontwikkelbudget of een leerrekening. Over de vraag hoe dit (financieel) georganiseerd moet worden, bestaat op dit moment nog onduidelijkheid. Sommige partijen zetten in op een wettelijk systeem, andere leggen de verantwoordelijkheid bij sociale partners. De VVD, PvdA, CDA en de ChristenUnie vinden dat werkgevers in ieder geval ook in financieel opzicht moeten bijdragen. De details daarvan zijn nog niet bekend. De VVD wil in elk geval dat de fiscale vrijstelling voor werkgevers daarop wordt aangepast. Volgens het CDA moet ontwikkeling en omscholing een vast onderdeel van arbeidscontracten en cao-onderhandelingen worden.
Loondoorbetaling bij ziekte
De partijen zijn het erover eens dat de loondoorbetalingsplicht bij ziekte minder zwaar voor werkgevers moet zijn. CDA, SGP, en FvD pleiten voor beperking van de loondoorbetalingsduur; ChristenUnie, SP, PvdA, en D66 willen met name het mkb tegemoet komen. Ook de VVD wil de loondoorbetalingsverplichting alleen voor kleine werkgevers verlagen naar één jaar. De meeste overige partijen zien een collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering als oplossing voor het tweede ziektejaar. De VVD en de PvdA vinden dat de overheid het tweede ziektejaar moet compenseren aan kleine werkgevers/mkb.
Ontslagversoepeling
Om het aanbieden van vaste contracten aantrekkelijker te maken, willen VVD en het CDA het ontslagrecht ‘vereenvoudigen’. Zo wil de VVD bijvoorbeeld dat een werkgever die binnen het eerste jaar een contract niet verlengt, geen transitievergoeding hoeft uit te keren. Ook het CDA wil een eenvoudigere regeling voor ontslagvergoedingen. FvD is van mening dat het ontslagrecht voor het mkb moet worden versoepeld. De SGP is voor ontslagversoepeling voor kleine ondernemingen. De ChristenUnie, SP, PvdA en PVV vinden dat de huidige ontslagbescherming overeind moet blijven en zijn daarmee van oordeel dat het ontslagrecht niet versoepeld moet worden. DENK pleit zelfs voor versterking van de ontslagbescherming.
Werk-privébalans
De balans tussen werk en privé is bij veel partijen een prominent onderwerp. De thuiswerkrevolutie als gevolg van de coronacrisis speelt daarin een belangrijke rol. Partijen maken zich vooral zorgen over de druk die op de schouders van werknemers ligt om verschillende verantwoordelijkheden te combineren, zeker nu digitalisering de scheiding tussen werk en privé minder duidelijk maakt. Sommige partijen zoeken een oplossing in het toekennen van extra verlof. Zo pleit het CDA voor rouwverlof, extra calamiteitenverlof, vrijwilligersverlof en mantelzorgverlof. ChristenUnie sluit zich daarbij aan en zet daarnaast in op wettelijk scholingsverlof. GroenLinks wil uitbreiding van het kortdurend zorgverlof en het ouderschapsverlof en zet in op doorbetaald langdurig zorgverlof. PvdA sluit zich aan bij het pleidooi voor langer ouderschapsverlof en voor rouwverlof. DENK zet in op ruimer betaald zorgverlof, PvdD op langer ouderschapsverlof. VVD wil vooral verschillende typen verlof samenbrengen.
Een andere manier om de balans tussen werk en privé te verbeteren, is om werknemers meer regie te geven over werktijden. Zo pleit GroenLinks ervoor om werknemers rechten te geven om zelf voor een deel van de tijd de werkplek te bepalen. Ook zijn GroenLinks en PvdA voor een wettelijk recht op onbereikbaarheid. D66 en CDA wijzen daarentegen de cao aan als plek om dit te regelen.
Terugbrengen WW-uitkering
CDA-lijsttrekker Hoekstra heeft vorige week laten weten dat de partij het tijd vindt de WW te verkorten naar één jaar. Zowel regeringspartijen als oppositiepartijen vallen over dit voorstel van Hoekstra. Met name de timing schiet gelet op de coronacrisis bij de andere partijen in het verkeerde keelgat.
Aan een stemadvies zullen wij ons zeker niet wagen. Mocht u nog niet weten op welke partij u op 17 maart gaat stemmen, dan kan deze blog u mogelijk helpen bij uw keuze.
Voor meer informatie verwijzen wij u naar de verkiezingsprogramma’s van de partijen.
