Als u geld leent aan iemand wilt u dat diegene hoe dan ook dat bedrag terugbetaalt. Dat wilt u ook als die persoon failliet gaat. Toch is de kans dat u in dat geval nog iets terugziet van uw geld minder dan 5%. Om ervoor te zorgen dat u dat niet overkomt, kunt u gebruik maken van zekerheden. Dan is de kans het grootst dat u (nog iets van) uw geld terugziet. In dit artikel zal ik de belangrijkste zekerheden beschrijven.
Het gaat om:
- Pandrecht;
- hypotheekrecht;
- hoofdelijkheid;
- borgtocht;
- garantie.
Welke zekerheid het meest geschikt is in uw situatie, hangt af de situatie en de omstandigheden van het geval.
1. Pandrecht
Een pandrecht kan gevestigd worden op goederen die geen registergoederen zijn. Hierbij kunt u bijvoorbeeld denken aan roerende zaken zoals voorraad en inventaris, maar ook aan (handels)vorderingen of aandelen.
Een pandrecht biedt u twee grote voordelen ten opzichte van de schuldeisers zonder zekerheid.
Ten eerste heeft u het recht van parate executie. Dit houdt in dat u het verpande goed kan executeren (“verkopen”) en dat u zich op de opbrengst mag verhalen zonder dat u daarvoor eerst naar de rechter moet.
Ten tweede bent u separatist in geval van faillissement. Dat betekent dat u uw vordering niet hoeft in te dienen in het faillissement en dat u ook tot executie mag overgaan als uw schuldenaar failliet gaat. Een pandrecht is dus “faillissementsproof”.
2. Hypotheekrecht
Een hypotheekrecht kan gevestigd worden op registergoederen zoals gronden, opstallen of te boek gestelde schepen of luchtvaartuigen. Een hypotheekrecht biedt dezelfde hiervoor beschreven voordelen als een pandrecht.
Omdat pand- en hypotheekrecht gevestigd worden op andere goederen, zijn er ook verschillen met name in de vestigingsvereisten en uitwinning.
Zo zal bij de vestiging en uitwinning van hypotheekrechten altijd een notaris betrokken moeten zijn, terwijl dat bij pandrechten in de regel niet vereist is.
In beide gevallen is van belang dat de waarde van de zekerheid de openstaande vorderingen dekt: u wilt immers voorkomen dat de waarde van een aan u verhypothekeerd bedrijfspand maar € 500.000,00 is, terwijl uw vordering € 1.000.000,00 bedraagt.
3. Hoofdelijkheid
Bij hoofdelijke aansprakelijkheid zijn meerdere partijen aansprakelijk voor terugbetaling van hetzelfde bedrag.
U kunt als schuldeiser zelf kiezen wie u wenst aan te spreken. Degene die aangesproken wordt, moet het gehele bedrag aan u betalen. Eventueel kan hij proberen dit bedrag of een gedeelte daarvan terug te krijgen van de andere schuldenaren. Daar staat u als schuldeiser echter buiten.
Het voorstaande kan een belangrijk voordeel zijn als een van de schuldenaren niet kan betalen of failliet gaat. U kunt dan immers de andere schuldenaren nog wel aanspreken.
Het meest voorkomende voorbeeld in de praktijk is de compte-joint- en medeaansprakelijkheidsovereenkomst die een bank vaak met diverse concernvennootschappen sluit.
4. Borgtocht
Een derde kan zich borg stellen voor een schuld van een ander. Het meest sprekende voorbeeld is de Directeur-Grootaandeelhouder die zich jegens de financier als borg verbindt als zijn vennootschap de financier niet kan terugbetalen.
Het belangrijkste verschil met hoofdelijke aansprakelijkheid is dat de borg pas hoeft te betalen als de oorspronkelijk schuldenaar niet betaalt. Pas dan kunt u de borg aanspreken.
5. Garantie
Bij een garantie verbindt een derde – vaak een bank of een moedermaatschappij – zich om een bedrag aan u te betalen, indien u als begunstigde daarop aanspraak maakt. Dit is in de regel het geval als de schuldenaar zijn schuld niet aan u betaalt na daartoe aangemaand te zijn of failliet gaat.
Het meest voorkomende voorbeeld in de praktijk is de bankgarantie op eerste afroep.
Conclusie
In dit artikel heb ik de in mijn ogen belangrijkste zekerheden beschreven. Deze kunnen ervoor zorgen dat u uw geld terugkrijgt, ook als uw geldnemer failliet gaat.
Naast de hiervoor genoemde zekerheden zijn er ook nog andere zekerheidsrechten. U kunt dan bijvoorbeeld denken aan het retentierecht, het recht van reclame en het eigendomsvoorbehoud.
Ook verrekening kan als zekerheid ingezet worden.
Kortom, er zijn vele mogelijkheden om via zekerheden te bewerkstelligen dat uw geld terugbetaald wordt. Welke zekerheid het meest geschikt is, hangt wel af van de situatie. Het is dus van belang u hierbij goed te laten adviseren.
