De Elektriciteitswet
In eerste instantie lijkt het duidelijk. De Elektriciteitswet bepaalt immers (in artikel 23 lid 4) dat de netbeheerder eenieder moet aansluiten binnen 18 weken na aanvraag (als het gaat om een aansluiting van <10MVA). De werkelijkheid is jammer genoeg meer complex.
Europese rechtspraak
Europese rechtspraak heeft helaas onduidelijkheid gezaaid over de status van deze '18-wekentermijn’. Kortgezegd komt het erop neer dat uit een (Europese) richtlijn blijkt dat de wetgever deze termijn niet in de wet had mogen opnemen. Die taak was voorbehouden aan de nationale toezichthouder. In Nederland is dat de ACM. Oftewel: de ACM had deze termijn moeten vaststellen – niet de wetgever.
Is de 18-wekentermijn daarmee onverbindend en dus ‘zinledig’? Veel netbeheerders betogen – niet geheel verrassend – van wel. Maar ook dit ligt minder simpel dan het lijkt.
Hoe gaat de nationale rechtspraak hiermee om?
De Nederlandse rechter heeft zich nadien meermaals over de status van deze 18-wekentermijn moeten buigen. De rechtspraak daaromtrent (één enkele kort gedingrechter daargelaten) is redelijk duidelijk. Rechters hebben meermaals geoordeeld dat deze termijn een harde en dwingendrechtelijke termijn is én blijft.
Hoe gaat de ACM hiermee om?
Nu blijkt dat de aansluittermijn door de toezichthouder vastgesteld had moeten worden, is deze handschoen ook door de ACM opgepakt. Bij besluit van 8 juni 2023 heeft de ACM de termijn voor kleinverbruikersaansluitingen (≤3x80 ampère) vastgesteld. Die bedraagt 18 weken voor het realiseren van een nieuwe aansluiting en 12 weken voor werkzaamheden aan bestaande aansluitingen (waarvoor geen grondwerkzaamheden noodzakelijk zijn).
In dit besluit heeft de ACM wel een uitzondering gemaakt voor gevallen waarin geen transportcapaciteit beschikbaar is (oftewel: indien sprake is van fysieke netcongestie). Dan is de aansluittermijn namelijk 52 weken. De achterliggende gedachte is dat netbeheerders niet onnodig belast moeten worden met aansluitingen realiseren waarbij (nog) geen transport mogelijk is, maar dat kleinverbruikers wel recht hebben op enige zekerheid c.q. een uiterlijke termijn.
De nieuwe termijn(en) voor grootverbruikers (>3x80 ampère) is op 18 april jl. door de ACM vastgesteld. Dat betreft een ‘dynamische’ termijn, o.a. afhankelijk van de uitvoeringscomplexiteit en de beschikbare arbeidscapaciteit. Deze dynamische termijnen gaan op 1 januari 2025 in. Tot die tijd geldt formeel (ook voor grootgebruikers) de 18-wekentermijn.
Wanneer start de aansluittermijn?
De Elektriciteitswet bepaalt dat de termijn aanvangt nadat een verzoek is ingediend (artikel 23 lid 4). De aanvraag (veelal op mijnaansluiting.nl) lijkt derhalve het startschot te bepalen. In artikel 8.11 lid 2 van de Netcode Elektriciteit heeft de ACM echter bepaald dat deze termijn (voor kleinverbruikers) aanvangt nadat de offerte (van de netbeheerder) is geaccepteerd. Daar staat tegenover dat de netbeheerder een offerte binnen tien werkdagen moet verstrekken (artikel 8.3 sub g. Netcode Elektriciteit).
Tot slot
Er is veel te doen (geweest) over de aansluittermijn en het laatste woord hierover is nog niet gezegd. Voor kleinverbruikers blijft die termijn 18 weken, net als voor grootverbruikers tot het einde van dit jaar. In werkelijkheid hebben netbeheerders – helaas – langer nodig. Het is niet ongebruikelijk dat aansluittermijnen van 92 (!) weken worden gecommuniceerd.
Het devies aan marktpartijen blijft derhalve: vraag zo spoedig mogelijk aan en voorkom teleurstellingen. Indien noodzakelijk, kan (met een gang naar de rechter) de netbeheerder worden gedwongen om zich te houden aan de aansluitplicht en -termijn.
