Bestuurdersaansprakelijkheid door het vervaardigen van valse echtheidscertificaten

Het vervalsen van echtheidscertificaten van verschillende foto’s door een kunstgalerie leidt tot bestuurdersaansprakelijkheid. Dat oordeelde de rechtbank Amsterdam in juli 2021 een procedure die was gestart door de fotografe en auteursrechthebbende van de foto’s.

Wat was er aan de hand?

In deze kwestie had een fotografe in 2016 licenties verstrekt aan een kunstgalerie. De licentie hield in dat de kunstgalerij twee afdrukken per werk mocht verkopen tegen een vooraf afgesproken prijs. De kunstgalerij heeft vervolgens zonder toestemming van de fotografe meerdere foto’s samengevoegd tot een drieluik en deze tegen een gereduceerd tarief verkocht. Daarbij is de licentie door de kunstgalerij overschreden. De foto’s waren namelijk meerdere keren bijgedrukt en daarnaast voorzien van een (vervalst) certificaat van echtheid.

Wat vordert de fotografe?

In de procedure bij de rechtbank Amsterdam vordert de fotografe onder andere een verklaring voor recht dat de kunstgalerij inbreuk heeft gemaakt op de auteursrechten en persoonlijkheidsrechten van de fotografe, en daarnaast onrechtmatig heeft gehandeld door valse certificaten te verstrekken. Ook vordert de fotografe vergoeding van de door haar gemaakte kosten en geleden schade van zowel de kunstgalerij als de bestuurder van de kunstgalerij.

Wat oordeelt de rechtbank?

De rechtbank veroordeelt in deze kwestie de handelswijze van de kunstgalerij en haar bestuurder. Naar het oordeel van de rechtbank zijn de werken in een minderwaardige context geplaatst door ze in een drieluik, tegen een gereduceerd tarief aan te bieden. Deze handelswijze kwalificeert als een inbreuk op de persoonlijkheidsrechten van de fotografe. Deze persoonlijkheidsrechten beogen de band tussen de maker en het werk te beschermen. Door de certificaten te vervalsen heeft de kunstgalerij onterecht de indruk gewekt dat het drieluik zou zijn geautoriseerd door de fotografe. Dat is onterecht. Sterker nog, het had volgens de rechtbank zonneklaar moeten zijn voor de kunstgalerij (die als professionele (kunst)handelaar werkzaam was) dat een dergelijke handelswijze niet door de beugel kon. Deze handelswijze is namelijk schadelijk voor de reputatie van de fotografe, aangezien met deze certificaten juist de exclusieve waarde van haar werken wordt beoogd. Ook is er volgens de rechter sprake van auteursrechteninbreuk door meer exemplaren te verkopen dan overeengekomen.

Omdat de bestuurder van de kunstgalerij persoonlijk betrokken was bij het overschrijden van het aantal afdrukken (zoals bepaald in de licentieovereenkomst), het vervaardigen en verspreiden van het drieluik en het vervaardigen van de valse echtheidscertificaten, oordeelt de rechtbank dat de bestuurder zodanig onzorgvuldig heeft gehandeld dat hem een persoonlijk ernstig verwijt kan worden gemaakt. De bestuurder wordt daarom naast de kunstgalerij (als vennootschap) hoofdelijk veroordeeld tot vergoeding van de door de fotografe geleden schade als gevolg van bovengenoemd onrechtmatig handelen.

Praktische tips voor de praktijk

Het in licentie geven aan van auteursrechtelijk beschermd werk kan een interessante manier zijn om inkomsten te genereren. Bij het in licentie geven van werk middels een licentieovereenkomst is van belang dat deze overeenkomst duidelijk bepaalt wat onder de licentie valt en wat niet. Door in de overeenkomst te vermelden waarop een licentie wordt verstrekt, hoe vaak bijvoorbeeld een kopie mag worden verkocht en tegen welke prijs, is niet alleen de exclusiviteit van het werk beschermd, maar worden ook duidelijke kaders geschetst waarbinnen de licentiehouder mag opereren.

Doordat in deze casus de kunstgalerij zonder toestemming werken had samengevoegd, meerdere kopieën had verkocht en zelfs certificaten had vervalst, kon het handelen (buiten de licentieovereenkomst om) als onrechtmatig worden bestempeld. In situaties waarin er niet evident sprake is van onrechtmatig handelen, kan een duidelijke licentieovereenkomst het verschil maken om bepaalde aanspraken succesvol juridisch af te kunnen dwingen. Het is daarom van belang de licentieovereenkomst zodanig vorm te geven dat zo min mogelijk risico bestaat op onduidelijkheid of interpretatie verschillen.

Heeft u vragen over het in licentie geven van auteursrechten of het opstellen van licentieovereenkomsten. Stel ze aan Valerie Lipman of Joost van Dongen.

Deze pagina is op 8 augustus 2023 voor het laatst bijgewerkt.