Een bank verkoopt een schuld aan een niet-bank: wat zijn de gevolgen?

Het komt voor dat banken hun leningen op klanten verkopen aan een andere partij. Dat kan een bank zijn, maar ook een niet-bank. Banken hebben op grond van het contract en op grond van de wet zorgplichten voor hun klanten. Gaan die zorgplichten bij verkoop van een lening mee over op een niet-bank? Dat was de vraag die de Hoge Raad onlangs heeft beantwoord.[1]

Wat was er aan de hand?

Van Lanschot Bankiers (de bank) verstrekte een zakelijke vastgoedlening aan een bedrijf. Als zekerheid voor de lening verkreeg de bank een hypotheekrecht op het aan te schaffen pand. Vele jaren later verkocht de bank haar vordering op de klant aan een niet-bank. De niet-bank verhoogde de rente. De klant bleef alleen de oude rente betalen. De niet-bank zegde daarom de financiering op en verzocht om terugbetaling van het hele uitgeleende bedrag.

De vastgoedklant was het hier niet mee eens. De klant vorderde bij de rechtbank dat de rechten van de bank niet zijn overgegaan op de niet-bank. De onderneming heeft een hoogstpersoonlijke relatie met de bank en de vordering van de bank heeft een bijzondere aard, aldus de klant. Daarom zou de schuld aan de bank niet mogen worden verkocht aan een niet-bank.

Vordering ter zake een geldlening mag worden verkocht aan een niet-bank

De rechtbank vroeg de Hoge Raad te oordelen over de vraag of de bijzondere relatie tussen bank en klant betekent dat de geldlening niet aan een niet-bank mag worden verkocht. Een vorderingsrecht, zoals dat voortvloeit uit een geldlening, kan in beginsel worden verkocht, tenzij de wet of de aard van het recht zich daartegen verzet. De wet verzet zich niet tegen de overdracht van een geldlening, maar mogelijk doet de aard van de vordering dat wel. De essentiële prestatie van de klant bestaat bij een geldlening uit het terugbetalen van het geleende bedrag met rente. Deze prestatie is volgens de Hoge Raad niet bijzonder genoeg dat de bevoegdheden van een schuldeiser alleen door een bank kunnen worden uitgeoefend. Of anders geformuleerd: de aard van een schuld aan een bank uit hoofde van een geldlening verzet zich niet tegen verkoop daarvan aan een niet-bank.

Zorgplicht van bank bij verkoop over op niet-bank?

De vraag die de Hoge Raad ook moest beantwoorden was of de zorgplichten van de bank mee overgaan op de niet-bank. Het antwoord daarop is in beginsel nee, maar met een nuancering. De zorgplichten van de bank op grond van de wet en de overeenkomst maken geen deel uit van de vordering van de bank op de klant tot terugbetaling van het geleende bedrag. Deze zorgplichten komen dan ook niet als zodanig op de niet-bank te rusten. Wel kan het zo zijn dat een specifieke zorgplicht de inhoud van de vordering (lees: schuld aan de bank) zelf beperkt. Als de bank en de vastgoedklant bijvoorbeeld hebben afgesproken dat de rente maar tot een bepaalde maximum mag worden verhoogd, dan gaat deze bijzondere zorgplicht wel over op de niet-bank omdat dit een onderdeel is van de vordering zelf.

Naast de inhoud van de vordering staan de klant en de niet-bank, na verkoop van de vordering, zodanig in verhouding tot elkaar dat deze rechtsverhouding wordt beheerst door de redelijkheid en billijkheid, zo overwoog de Hoge Raad verder. Wat dat betekent, is afhankelijk van alle feiten en omstandigheden van het specifieke geval.

Mocht uw bank uw lening of krediet verkopen aan een niet-bank, dan kan het raadzaam zijn om een specialist te laten kijken naar uw rechten op en plichten aan de niet-bank.

[1] Hoge Raad 10 juli 2020, ECLI:NL:HR:2020:1274.