Triodos Bank is op zoek naar een nieuw kantoor en heeft het oog laten vallen op landgoed De Reehorst nabij station Driebergen-Zeist. Onder meer Stichting Milieuzorg Zeist e.o. is het niet eens met de komst van het nieuwe kantoor op die plek en is in beroep gegaan bij de Afdeling bestuursrechtspraak tegen het bestemmingsplan en de daarbij behorende gecoördineerde omgevingsvergunning. Een van de beroepsgronden is dat er geen sprake is van een actuele regionale behoefte aan nieuwe kantoormeters (12.500 m²). Dat is, gelet op de kantorendiscussie in de provincie Utrecht, geen verrassend en tenminste op het eerste oog misschien ook wel valide standpunt. Maar het kantoorgebouw mag er komen, oordeelde de Afdeling bestuursrechtspraak vandaag.
Het geschil: wat is de ‘regio’ van het kantoor van Triodos Bank?
Een van de argumenten van de Stichting is dat voor de bepaling van de behoefte aan de nieuwe kantoorruimte de gemeente bij de laddertoets is uitgegaan van een te kleine regio. Blijkens de uitspraak heeft de Stichting zich onder meer afgevraagd waarom Triodos Bank, als zij dicht bij een OV-knooppunt wil zitten, zich niet vestigt nabij het Centraal Station van Utrecht. Als de zoekstraal wordt uitgebreid, kan landgoed De Reehorst misschien wel worden ontzien.
De afbakening van de regio bij nieuwe stedelijke ontwikkelingen: de toets van de bestuursrechter
Uit de jurisprudentie van de Afdeling bestuursrechtspraak volgt dat van geval tot geval moet worden bezien welk schaalniveau past bij de behoefte, gelet op de aard en omvang van die ontwikkeling. Dat criterium wordt ook in de overzichtsuitspraak over de ladder van 28 juni 2017 gegeven, waarover wij eerder een blog schreven.
Uit de nota van toelichting (2017), behorende bij de per 1 juli 2017 geldende 'nieuwe' ladder blijkt eveneens dat de aard en omvang van de ontwikkeling bepalend zijn voor de reikwijdte van het onderzoek naar de behoefte. In die toelichting is verder opgenomen dat het primair aan de bestuursorganen is om op basis van het ruimtelijk verzorgingsgebied van de nieuwe stedelijke ontwikkeling te bepalen hoe uitgebreid het onderzoek moet plaatsvinden, met welke bestuursorganen en diensten het overleg over de nieuwe stedelijke ontwikkeling wordt gevoerd en over welk gebied de onderbouwing van de behoefte zich uitstrekt. Blijkens diezelfde toelichting kan dit gebied verschillen naargelang de aard en omvang van de voorziene stedelijke ontwikkeling in relatie tot de context.
Triodos Bank: een ‘lokale’ bank
De uitspraak van de Afdeling van vandaag geeft een aardige illustratie van de toepassing van het hiervoor genoemde criterium en naar mijn mening de ‘vrijheid’ die bestuursorganen (en initiatiefnemers) daarbij toekomt.
In de procedure is aangevoerd dat Triodos Bank van oudsher in de regio Zeist en Utrechtse Heuvelrug is gevestigd. Zo is het hoofdkantoor inclusief datacenter momenteel gevestigd in Zeist. Daar komt bij dat de vestiging in Zeist de enige van de Triodos Bank in Nederland is. Met het plan op het landgoed De Reehorst kan de Triodos Bank de bedrijfsactiviteiten die zij in Zeist uitvoert uitbreiden op een op ongeveer 4 kilometer gelegen afstand daarvan. Verder is aangevoerd dat Triodos Bank haar bedrijfsvoering toespitst op duurzaam bankieren en dat de ecologische, maatschappelijke en culturele aspecten van de locatie De Reehorst voor haar in dit verband van belang zijn. Door op zoek te gaan naar een vestiging dicht bij de bestaande vestigingen, kunnen volgens de bank ook synergievoordelen worden behaald, bijvoorbeeld ten aanzien van beveiliging, ICT, beheer en onderhoud. Daarnaast wordt aangevoerd dat het merendeel van de medewerkers in de regio Utrecht-Amersfoort-Zeist woont en meer dan een kwart van de medewerkers binnen fietsafstand van het nieuwe kantoor woont. Verder is gesteld dat om bezoekers en medewerkers te stimuleren met het openbaar vervoer naar kantoor te reizen, voor de gemeente, althans Triodos Bank, de directe nabijheid van de locatie tot een goed bediend treinstation, op maximaal 300 meter lopen, van groot belang is. Het herstellen van een inmiddels in verval geraakt landgoed rekent Triodos Bank kennelijk ook nog eens tot haar maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Het oordeel van de Afdeling
De Afdeling bestuursrechtspraak ziet aanleiding om al deze naar voren gebrachte aspecten in haar uitspraak neer te leggen en overweegt dat in het licht van al deze specifieke omstandigheden de raad zich naar het oordeel van de Afdeling in redelijkheid op het standpunt heeft kunnen stellen dat de in het plan voorziene uitbreiding van de reeds in de regio Zeist en Utrechtse Heuvelrug gevestigde Triodos Bank voorziet in een actuele regionale behoefte als bedoeld in artikel 3.1.6, tweede lid, onder a van het Bro (de ladder). Bij dat oordeel is ook betrokken dat binnen die beperkte regio niet gebleken is van een alternatieve beschikbare locatie die aan voornoemde criteria tegemoet kan komen.
Conclusie: zelf een regio 'kneden'?
Een bank is een bank, een kantoor is een kantoor en een locatie nabij een station is een locatie nabij het station, zou ook gesteld kunnen worden. En volgens sommigen had Triodos Bank vanuit haar (zelfde) maatschappelijke verantwoordelijkheid ook wel wat verder kunnen kijken naar leegstaande panden buiten de beperkte regio. Dat laatste blijkt onder alle naar voren gebrachte specifieke omstandigheden dus niet nodig. Deze kwestie en de uitspraak bieden een mooi voorbeeld over de vrijheid die aan bestuursorganen/initiatiefnemers toekomt bij het afbakenen van de regio. Een waarschuwing is hierbij wel op zijn plaats, er zal een gedegen en goed onderbouwd verhaal moeten liggen. Daar is Triodos Bank hier mooi in geslaagd.
Quickscan bestemmingsplan
Wilt u zelf duidelijkheid of uw bouwplan past binnen het bestemmingsplan? Voor een vaste prijs onderzoeken onze specialisten de mogelijkheden. Klik hier voor meer informatie over onze Quickscan bestemmingsplan.
