Als u als ondernemer een borgtocht afgeeft voor de financiering voor uw vennootschap, dan is het de vraag of uw echtgenoot/partner daarvoor toestemming moet geven of niet. Er is al veel geprocedeerd over deze vraag. Recent deed de Hoge Raad een uitspraak over een accountant die zich wilde inkopen in een maatschap en de bank een borgtocht verstrekte. Zijn echtgenote verleende hiervoor geen toestemming.
Feiten
Een accountant wilde zich met zijn vennootschap inkopen in een accountantsmaatschap. De bank verstrekte zijn vennootschap daarvoor in 2007 een financiering. De accountant stelde zich als indirect directeur-grootaandeelhouder borg voor deze goodwill-financiering tot een bedrag van € 350.000,00.
Nadat de grootste klant van de accountantsmaatschap in 2012 failliet ging, is de accountantsmaatschap eind 2013 ontbonden en uitgeschreven uit het Handelsregister. Nadien zegde de bank de financiering van de vennootschap van de accountant op en eiste zij terugbetaling van de gehele financiering. Tevens sprak zij de accountant aan op zijn borgtocht. Enige tijd later vernietigde zijn echtgenote de borgtocht op grond van artikel 1:89 BW wegens het ontbreken van haar toestemming voor de borgtocht als bedoeld in artikel 1:88 BW. Deze borgtocht wordt dan geacht vanaf de aanvang nietig te zijn geweest en de bank kan daarop geen beroep doen.
Toestemming echtgenote voor borgtocht niet nodig
De echtgenote is dus van mening dat zij toestemming had moeten geven voor de borgtocht. De rechtbank en het gerechtshof gaven haar gelijk. Daarbij vonden zij het volgende van belang.
In een eerder arrest had de Hoge Raad overwogen dat uit de ontstaansgeschiedenis van artikel 1:88 BW, waarin deze toestemming is vastgelegd, naar voren komt dat de wetgever het beginsel van gezinsbescherming belangrijk vond. In lid 5 van dit artikel heeft de Hoge Raad daarop een uitzondering gemaakt. Maar daarbij heeft hij met de woorden “mits zij geschiedt ten behoeve van de normale bedrijfsuitoefening van die vennootschap” een wezenlijke beperking beoogd. De toestemming van de andere echtgenoot is niet vereist als de rechtshandeling, waarvoor de in artikel 1:88 lid 1 aanhef en onder c BW bedoelde zekerheid wordt verstrekt (veelal de financiering), zelf behoort tot de rechtshandelingen die in de normale uitoefening van een bedrijf plegen te worden verricht.
De rechtbank en het hof vonden dat het aangaan van een financiering ten behoeve van de inkoop in een accountantsmaatschap door betaling van een goodwill-som van € 350.000,00 ineens, geen rechtshandeling is, die kenmerkend is in die zin dat zij ten behoeve van de normale uitoefening van het beroep van accountant gebruikelijk is. Zij vonden dat de vrouw toestemming had moeten geven voor de borgtocht.
De Hoge Raad denkt daar anders over
De Hoge Raad overweegt dat het Gerechtshof moet onderzoeken of de lening waarvoor de accountant zich borg stelde, behoort tot de rechtshandelingen die ten behoeve van de normale bedrijfsuitoefening van zijn vennootschap plegen te worden verricht. Daarbij is van belang dat - de financiering was vereist om de vennootschap in staat te stellen haar normale bedrijfsuitoefening te ontplooien, - dat de financiering een normale bedrijfshandeling was en - dat aan deze financiering geen bijzonder risico verbonden was. Volgens de Hoge Raad is het niet van belang dat er voor de accountant nog andere manieren waren om zijn beroep uit te oefenen (bijvoorbeeld in dienstverband) en dat inkoop in een bestaande maatschap ook op een andere wijze kan plaatsvinden.
Het hof heeft in de ogen van de Hoge Raad een te strenge maatstaf gehanteerd. De Hoge Raad beslist dat een ander gerechtshof deze zaak opnieuw moet beoordelen.
In dit geval pakt de situatie mogelijk goed uit voor de accountant. Als u vragen hebt over de risico’s die u loopt bij het sluiten van een borgtochtovereenkomst of wanneer u wordt aangesproken op uw borgtocht, dan kunnen wij u daar behulpzaam bij zijn.
