Hoe ChatGPT het auteursrecht verandert: een kijkje in de toekomst
Datum: 28 februari 2023
Gewijzigd 14 november 2023
Geschreven door: Niels van den Bogaard
Leestijd: +/- 2 minuten
Datum: 28 februari 2023
Gewijzigd 14 november 2023
Geschreven door: Niels van den Bogaard
Leestijd: +/- 2 minuten
Een van de onderstaande alinea’s is gegenereerd door ChatGPT. Aan u, beste lezer, om te bepalen welke dat is. U kunt Niels van den Bogaard antwoord en toelichting mailen via onderstaande contactformulier. Degene met het scherpste oog, naar oordeel van de auteur, krijgt als winnaar van deze Turingtest een heerlijke fles wijn toegestuurd.
De fles wijn is inmiddels al vergeven, maar als u nieuwsgierig bent of u het goede antwoord weet kunt u altijd een berichtje achterlaten.
In mijn vorige blog heb ik wat achtergrond geschetst over het auteursrecht op verpakking en etikettering. Het auteursrecht is het exclusieve recht van de maker om een werk te verveelvoudigen of openbaar te maken. Dit recht is uiteraard breder dan enkel rustend op verpakking en etikettering. Het kan ook rusten op teksten, zoals deze blog. Maar hoe zit het met het auteursrecht bij teksten die via een tekstgeneratiesysteem, zoals ChatGPT, zijn opgesteld?
In het geval van teksten van ChatGPT worden teksten gecreëerd aan de hand van door de gebruiker gestelde vragen. Het GPT-3 taalmodel achter ChatGPT, is getraind op vele miljarden tekstvoorbeelden. Het doel daarvan is om te leren wat het meest logische volgende woord is – kort gezegd – op basis van een prompt en de reeds gegeven woorden. De tekstvoorbeelden worden vergaard op het internet door een ‘crawler’ (programmatuur die het internet geautomatiseerd afstruint en relevante data verzamelt), die de online informatie bruikbaar maakt voor het tekstgeneratiesysteem.
Het is belangrijk om te benadrukken dat ChatGPT geen unieke gedachten of ideeën heeft, maar eerder een verzameling van informatie die is geleerd uit een grote hoeveelheid tekst op internet. Dit betekent dat de teksten die het model genereert vaak al bestaan in een of andere vorm.
In die zin maakt het systeem gebruik van ‘fair use’ van al dan niet openbare gegevens.
Ik zeg bewust al dan niet openbaar, omdat het lastig is om te herleiden wat de bron is van de door ChatGPT gegenereerde teksten. Het gaat immers om een dataset samengesteld uit meer dan een biljoen (één een met twaalf nullen) woorden. Dit maakt het voor auteurs van teksten die door ChatGPT wordt gebruikt, lastig om te bewijzen dat zij auteursrechthebbende zijn op (gedeeltes van) de teksten die ChatGPT genereerd. Tenzij het een keer een woordelijke quote betreft. Een voorbeeld daarvan ben ik nog niet tegengekomen.
Waar het voor de auteursrechthebbende op de bronteksten lastig te bewijzen zal zijn dat hun tekst is gebruikt voor ChatGPT, geldt dat ook voor teksten gegenereerd door ChatGPT. Niet voor niets maken leerlingen gretig gebruik van het systeem om werkstukken te genereren die niet van echt te onderscheiden zijn. Hoewel een dergelijke tekst gegenereerd is op basis van bestaande werken, kan het een oorspronkelijk werk zijn in de zin van de Auteurswet met een daarop rustend auteursrecht voor de maker. Het bijzondere dan, is dat de opsteller van de tekst waar het om gaat in principe computerprogrammatuur is, namelijk het ChatGPT programma.
In zo’n geval kan je beredeneren dat de maker van ChatGPT als maker heeft te gelden, waarbij ChatGPT als middellijke maker kan worden gezien. Er kan bijvoorbeeld een analogie worden gemaakt met het auteursrecht op werken die zijn opgesteld door werknemers, waarvan de Auteurswet in artikel 7 bepaalt dat de auteursrechten daarop in beginsel toekomen aan de werkgever.
Aan de andere kant gaan er maatschappelijk geluiden op dat bepaalde algoritmes zelfstandige posities dienen te krijgen (zie onder meer de AI Act die zijdens de Europese Commissie in ontwikkeling is), met name waar het autonome systemen betreft voor voertuigen, wapensystemen, medische beoordelingen en dergelijke. Mogelijk wordt ChatGPT uiteindelijk zelf drager van Auteursrechten en gaat dergelijke programmatuur de kant op van rechtspersonen. Door mensen gecreëerde entiteiten die zelfstandig drager van rechten en verplichtingen kunnen zijn.
Op dit moment staan we middenin deze discussie. Interessante tijden zonder meer. En mocht u nou zitten met vragen over het auteursrecht, schroom dan niet om daarover contact met mij of mijn collega’s op te nemen. We helpen u graag verder.
Als advocaten voor ondernemers begrijpen wij het belang van voorop blijven. Samen met ons heeft u alle kansen en risico’s in het vizier. Neem gerust contact met ons op en laat u persoonlijk informeren over onze diensten.