Huidige aansprakelijkheid van aannemer na oplevering heeft langste tijd gehad

Het kabinet heeft plannen om de aansprakelijkheid van aannemers te vergroten voor gebreken na oplevering van een werk. De positie van opdrachtgevers zou mogelijk versterkt worden door het Burgerlijk Wetboek te wijzigen.

Het Burgerlijk Wetboek bepaalt dat de aannemer is ontslagen van aansprakelijkheid voor gebreken die de opdrachtgever op het tijdstip van oplevering redelijkerwijs had moeten ontdekken, de zogenaamde verborgen gebreken. Dit betekent dat de hoofdregel is dat de aannemer na oplevering niet meer aansprakelijk is voor gebreken in het werk. De uitzondering op deze hoofdregel is dat de aannemer wel aansprakelijk is voor gebreken die de opdrachtgever bij oplevering van het werk redelijkerwijs niet had moeten ontdekken.

Deskundigheid

Het antwoord op de vraag welke gebreken de opdrachtgever had moeten ontdekken bij de oplevering is niet alleen afhankelijk van zijn eigen deskundigheid, maar ook van de deskundigheid van personen die hem bijstaan bij de oplevering. Een consument die zich niet bij laat staan door een bouwkundige tijdens de oplevering van zijn woning kan minder snel verweten worden dat hij bouwkundige gebreken bij oplevering niet onderkend heeft, dan een professionele opdrachtgever die zich bij de oplevering bij heeft laten staan door een deskundige directievoerder. Alleen al uit dit voorbeeld blijkt dat het antwoord op de vraag of de aannemer na oplevering aansprakelijk is voor een gebrek, afhankelijk is van de omstandigheden van het geval. Hoe meer deskundigheid bij en aan de zijde van de opdrachtgever, hoe eerder een opdrachtgever een gebrek bij oplevering had moeten ontdekken.

Op deze regeling is in het verleden al de nodige kritiek geuit. De vraag kan namelijk gesteld worden of het redelijk is dat een aannemer, terwijl hij aantoonbaar een fout gemaakt heeft, aansprakelijkheid ontloopt omdat het verweer opgaat dat de adviseur van de opdrachtgever een gebrek bij oplevering redelijkerwijs had moeten onderkennen en dit niet gedaan heeft. De primaire veroorzaker is immers de aannemer en die onttrekt zich in dat geval geslaagd van aansprakelijkheid. Het onverplicht inschakelen van een deskundig adviseur bij de oplevering, kan een opdrachtgever dus duur komen te staan. Zeker als de adviseur richting de opdrachtgever gecontracteerd heeft onder toepasselijkheid van bijvoorbeeld de DNR (De Nieuwe Regeling) 2011 en zijn aansprakelijkheid beperkt is tot zijn honorarium. In dat geval vist een opdrachtgever mogelijk achter het net.

Bouw- en ontwerpfouten

Onlangs was groot nieuws in onder andere de Cobouw dat het kabinet de aansprakelijkheid van aannemers na oplevering zoals die thans nog geldt, wil vergroten. Volgens bijvoorbeeld het PvdA moet de positie van eindgebruikers versterkt worden; nu zou het verhalen van schade na instortingen of andere bouw-en ontwerpfouten te ingewikkeld zijn. Ook het Instituut voor Bouwrecht heeft haar vragen gesteld bij de huidige regeling van aansprakelijkheid van de aannemer na oplevering.

Hoe een eventuele wijziging van de aansprakelijkheid van de aannemer er na oplevering uit gaat zien, is nog niet bekend. Mogelijk dat gekozen wordt voor een systeem waarbij alle niet in het proces-verbaal van oplevering vermelde gebreken hebben te gelden als verborgen gebreken en dat het criterium ‘redelijkerwijs had moeten ontdekken’  uit de wet verdwijnt. Een mogelijkheid zou ook kunnen zijn dat de wijziging ingrijpender is en de aannemer ongeclausuleerd aansprakelijk wordt voor de gebreken na oplevering van het werk.

De komende maanden zal meer duidelijkheid ontstaan over hoe de aansprakelijkheid van de aannemer na oplevering er op basis van het Burgerlijk Wetboek over een aantal jaar mogelijk uit ziet. Een fikse discussie over de aansprakelijkheid van de aannemer is al opgelaaid na het bekend worden van een op handen zijnde wijziging van het Burgerlijk Wetboek. In het geval het Burgerlijk Wetboek gewijzigd wordt, leidt dat wellicht ook tot een aanpassing van de in de bouw veel gehanteerde UAV (Uniforme Administratieve Voorwaarden) 2012. Zoals het er nu naar uit ziet, heeft de aansprakelijkheid van de aannemer  na oplevering zoals die thans opgenomen is in de wet in ieder geval zijn langste tijd gehad.