Sinds de inwerkingtreding van de Omgevingswet in januari van dit jaar, beginnen de eerste vragen te rollen. Een veelal terugkerende vraag is hoe het vergunningvrij bouwen onder de Omgevingswet geregeld is. In dit artikel duikt Luca van den Berg dieper in de wereld van vergunningvrij bouwen, waarbij ze een praktisch stappenplan biedt zodat uw bouwproject succesvol kan worden gerealiseerd.
Datum: 27 maart 2024
Gewijzigd 01 oktober 2024
Leestijd: +/- 3 minuten
Met de komst van de Omgevingswet verandert het een en ander wat betreft vergunningvrij bouwen. Voorheen was vergunningvrij bouwen onder andere geregeld in artikel 2.1 lid 1 onder a van de Wabo en artikel 2 jo. 3 van de bijlage II van het Bor.
Onder de Omgevingswet worden bouwprojecten verdeeld in de technische bouwactiviteit en de omgevingsplanactiviteit. Dit wordt ook wel ‘de knip’ genoemd. De technische bouwactiviteit wordt getoetst aan de bouwtechnische regels vanuit het Besluit bouwwerken leefomgeving (hierna: Bbl). Een omgevingsplanactiviteit wordt weer getoetst aan een omgevingsplan. Het kan dus zijn dat u twee verschillende vergunningen dient aan te vragen.
De vergunningplicht voor de technische bouwactiviteit is opgenomen in artikel 5.1, tweede lid, van de Omgevingswet. Relevant is wat een bouwactiviteit precies inhoudt. De definitie van een ‘bouwactiviteit’ is ‘het bouwen van een bouwwerk’. Dit is terug te vinden in de begrippenlijst van bijlage A van de Omgevingswet.
Om die definitie weer uit te leggen dient er gekeken te worden naar de begrippen ‘bouwen’ en ‘bouwwerk’.
Bouwen: 'plaatsen, geheel of gedeeltelijk oprichten, vernieuwen, veranderen of vergroten'.
Bouwwerk: 'constructie van enige omvang van hout, steen, metaal of ander materiaal, die op de plaats van bestemming hetzij direct of indirect met de grond verbonden is, hetzij direct of indirect steun vindt in of op de grond, bedoeld om ter plaatse te functioneren. Inclusief de daarvan deel uitmakende bouwwerkgebonden installaties'.
Alle aangewezen vergunningplichtige gevallen staan in artikel 2.25 jo 2.26 van het Bbl. In artikel 2.25 Bbl staan alle bouwwerken met een dak en in artikel 2.26 Bbl zijn alle bouwwerken zonder dak opgenomen. Al deze bouwwerken zijn dus vergunningplichtig. Hetgeen dat hier NIET instaat is vergunningvrij.
Alle uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in artikel 2.27 Bbl. In lid 2 zijn concreet benoemde bouwwerken opgenomen.
Kort samengevat is de technische bouwactiviteit vergunningvrij indien deze is uitgezonderd van de vergunningplicht conform artikel 2.27 van het Bbl of niet is genoemd in de artikelen 2.25 en 2.26 Bbl.
De basis voor de omgevingsplanactiviteit is opgenomen in artikel 5.1 lid 1 sub a van de Omgevingswet. Ingevolge dit artikel is het verboden zonder omgevingsvergunning een omgevingsplanactiviteit te verrichten, tenzij het gaat om een bij algemene maatregel van bestuur aangewezen geval.
De vergunningvrije omgevingsplanactiviteiten met betrekking tot bouwwerken zijn opgenomen in artikel 2.29 Bbl. Deze gevallen zijn altijd vergunningvrij ongeacht de regels die zijn opgenomen in het omgevingsplan.
Bruidsschat omgevingsplanactiviteit
Indien een activiteit onder de uitzondering op de vergunningplicht valt in het omgevingsplan, dan gelden de regels van de bruidsschat of kunnen gemeentes de regels van de bruidsschat aanpassen.
De vergunningplicht voor omgevingsplanactiviteiten bouwwerken is opgenomen in artikel 22.26 van de bruidsschat. De uitzonderingen zien we terug in artikel 22.27 van de bruidsschat. Voldoet de activiteit aan de uitzonderingsgevallen van artikel 22.27 van de bruidsschat, dan is deze activiteit vergunningvrij indien de activiteit valt onder artikel 22.36 bruidsschat of de activiteit voldoet aan de ruimtelijke regels van het tijdelijke deel omgevingsplan. Voldoet de activiteit niet aan de uitzonderingsgevallen in artikel 22.27 bruidsschat, dan is er een omgevingsvergunning binnenplanse omgevingsplanactiviteit bouwwerken nodig.
Met behulp van dit stappenplan kunt u vaststellen of uw bouwactiviteit in aanmerking komt voor vergunningvrij bouwen. Indien u twijfelt of u aan alle criteria voor vergunningvrij bouwen voldoet, voorzien onze specialisten u graag van een persoonlijk advies.