Onderhandelen met investeerders; 7 tips voor bestuurders van start-ups en scale-ups

Sommige start ups en scale ups hebben zo’n goed idee, daar liften anderen maar al te graag op mee. Wie had immers niet een aantal aandelen van Apple willen kopen toen het bedrijf net werd opgericht?

Wat ik in mijn praktijk helaas toch vaak zie, is dat het misgaat bij het daadwerkelijk verkrijgen van de beloofde gelden. De financier komt zijn financieringstoezeggingen niet altijd na. Dit gebeurt niet alleen bij beginnende ondernemers, maar dit overkomt ook doorgewinterde ondernemers.

Wat doe je dan? Hieronder gaan daarom een zevental waardevolle tips uit de praktijk!

Tip 1: weet wat je leent

Financieringen komen in vele vormen voor. Van een paar duizend euro van een oom en tante tot een paar miljoen bij de bank. Van crowdfunding tot business angel(s) en van lease tot het aanstellen van extra founding partners.

Alle financieringen zijn in beginsel goed, want ze leiden tot vooruitgang van jouw bedrijf. Maar jouw oom en tante zullen andere motieven hebben dan een business angel. Ben je er daarom goed van bewust van wie je geld leent en stel jezelf steeds de vraag waarom diegene geld aan jouw bedrijf wil lenen en wat hij daarvoor terug wil.

Kijk hier voor een overzicht van verschillende financieringsopties. 

Tip 2: een goed contract is het halve werk

Het klinkt een beetje als een open deur, maar zorg ervoor dat je wat je afspreekt met de financier, goed vast laat leggen in een overeenkomst. Leg vast welke verplichtingen jij hebt naar de financier. Denk bijvoorbeeld aan: rente, kosten, aandelen, partnership, certificaten, winstuitdeling, zeggenschap (?). Maar bovenal: leg vast wat jij tegoed hebt van de financier. Géén verwijzingen naar latere geldleningsovereenkomsten, nader op de maken na de aandelenoverdracht, géén vage termen die uiteindelijk door de rechter moeten worden ingevuld. Kortom: wil je knaken, schrijf op dat je knaken krijgt.

Komt de financier de overeenkomst dan niet na? Dan kun je de rechtbank vragen hem te verplichten zijn verplichtingen na te komen of anders de deurwaarder langs laten gaan.

Nu denk je misschien: afspraak is toch afspraak? Dat klopt: een mondelinge overeenkomst is óók een overeenkomst. Het probleem daarbij is dat van een mondelinge overeenkomst vaak maar twee partijen getuige waren – jij en de financier - én dat ze vaak tot stand komen op het moment dat iedereen elkaar nog van alles gunt. 

Tip 3: cold, hard cash

Zorg ervoor dat jij in control blijft. De financiering is voor jouw bedrijf en het geld moet dus op jouw bankrekening worden gestort. De afspraak met de financier dat hij “wel de facturen zal betalen die je naar hem toestuurt” is vaak een recept voor problemen: op enig moment zal de financier zich gaan mengen in de bedrijfsvoering. Want: minder geld in jouw bedrijf, is minder risico (voor de investeerder) als het misgaat. En met een Chromebook kom je net zo ver als met een MacBook Pro. Zulke bemoeienis is voor jou bedrijf geen wenselijke situatie.  

Zorg dus voor een geldlening die daadwerkelijk op jouw rekening wordt bijgeschreven en zorg dat die overeenkomst van geldlening ook klopt; welke zekerheden krijgt de financier? Wat is de looptijd? Wanneer kan hij de lening weer opeisen? Laat je goed adviseren.

Tip 4: weet wat je tekent

Wees je ervan bewust dat de financier vaak meer ervaring heeft met contracteren dan jij. Een contract dat de financier door zijn adviseur (vaak een advocaat ondernemingsrecht) heeft laten opstellen, beschermt meestal de belangen van de financier beter dan de belangen van jouw bedrijf. 

Tip 5: geef niet teveel weg

Klopt, zonder financiering gaat jouw product niet in productie. Maar wees je ervan bewust wat je weggeeft. De zekerheden die jij aan de financier geeft tot zekerheid van terugbetaling van je lening, moeten wel in verhouding staan tot de hoogte van de geldlening. Misschien heb je later nog een aanvullende financiering nodig en dat lukt niet als je alles al hebt weggegeven.

Hetzelfde geldt natuurlijk voor de aandelen.

Tip 6: weet wat je kunt vorderen

Als de financier zijn verplichtingen niet nakomt, pleegt hij vaak een wanprestatie. In de eerste plaats kun je dan vorderen dat de financier moet nakomen wat er is afgesproken. Komt de financier dan nog niet na, dan kun je de rechter verzoeken de financier te veroordelen om de overeenkomst alsnog na te komen.

In de tweede plaats kun je vergoeding van de door jou geleden schade vorderen. Dat kan ook gelijktijdig met de vordering tot nakoming. Krijg je dan de hoogte van de financiering als schadevergoeding? Meestal niet.

Je kunt aanvullende schadevergoeding vorderen naast nakoming. Als je niet meer wilt dat de financier nakomt, dan kun je vervangende schadevergoeding vorderen.

Schadevergoeding ziet steeds op vermogensschade. Vermogensschade omvat zowel verlies als gederfde inkomsten. Als je bijvoorbeeld met de investering een bevestigde order had kunnen produceren, dan kun je die inkomsten die je bent misgelopen wel verhalen op de financier.

Tip 7: ken je positie als het misgaat

Gaat je bedrijf failliet, dan mag de financier zijn zekerheden uitwinnen. Pandrechten en hypotheekrechten worden geëxecuteerd (geveild, tenzij anders is afgesproken). Borgtocht betekent betaling eisen van de borg.

Aandelenkapitaal is bij faillissement vaak niks meer waard. Met name overeenkomsten waarbij jij je als ondernemer in privé hebt verbonden aan de schulden van je vennootschap, kunnen nog een staartje krijgen als het mis gaat. Heb je zelf wel genoeg middelen om die verplichtingen na te komen?

Neem je verantwoordelijkheid.

Ondernemen moet verantwoord gebeuren (lees hier over bestuurdersaansprakelijkheid). Helaas maak ik als advocaat, maar ook als curator in faillissementen, vaak mee dat het (onnodig) misgaat en dat ondernemers niet de verantwoordelijkheid nemen die van ze wordt verlangd. Problemen met de financiering spelen daarbij een belangrijke rol. Ik hoop daarom dat ik je met deze 7 tips een eind in de goede richting heb geholpen als je zelf moet onderhandelen met investeerders.

De belangrijkste (bonus)tip is toch wel deze: laat je goed, heel goed, adviseren door iemand met ervaring; een gespecialiseerde advocaat.