Vergunningverlening: de ‘bebouwde kom’ is soms groter dan u denkt!

Regelmatig worden uitbreidingsplannen ontwikkeld die (net) niet passen in een bestemmingsplan. Een vergunning om af te wijken van het bestemmingsplan is dan noodzakelijk. Daarin zijn uiteraard vele smaken. Bijvoorbeeld een vergunning op grond van de ‘kruimelgevallenregeling’. Voordeel van deze regeling is dat daarbij de reguliere vergunningprocedure wordt gevolgd. Het uitgangspunt daarbij is vergunningverlening binnen 8 weken.

In de kruimelgevallenregeling worden echter wel voorwaarden gesteld. Bij een uitbreidingsplan buiten de bebouwde kom zijn de voorwaarden bijvoorbeeld strenger dan bij een uitbreidingsplan binnen de bebouwde kom.

Uit een uitspraak van de Afdeling van 13 november 2019  blijkt dat het begrip ‘bebouwde kom’ rekbaar is. Zo kan ineens toch meer en sneller mogelijk zijn dan u aanvankelijk dacht.

Wat was er aan de hand?

Deze procedure gaat over een vergunning, die is verleend voor de bouw van een sportzaal aan de Strypsedijk in Tinte. Ter plaatse van het bouwplan geldt de beheersverordening “Landelijk Gebied Westvoorne”. Op een deel van de gronden rust de bestemming “Maatschappelijke doeleinden” en op het andere gedeelte de bestemming “Agrarisch”. Het college heeft met toepassing van de kruimelgevallenregeling een omgevingsvergunning voor het afwijken van de beheersverordening ten behoeve van een “bijbehorend bouwwerk” verleend.

Een omwonende was het niet eens met het verlenen van de vergunning en startte een procedure.

Bijbehorend bouwwerk

Vergunningverlening op grond van de kruimelgevallenregeling voor een ‘bijbehorend bouwwerk’ is – zonder extra voorwaarden en mits de gemeente bereid is de vergunning te verlenen – mogelijk indien het plan gerealiseerd wordt binnen de bebouwde kom. Buiten de bebouwde kom gelden er twee expliciete voorwaarden:

1. het pand mag niet hoger zijn dan 5 meter, én;
2. de oppervlakte mag niet meer zijn dan 150m².

De vergunning voor de sportzaal maakte zowel een bouwhoogte van meer dan 5 meter als een groter oppervlak dan 150 m² mogelijk. Daarmee was de vraag of het college wel de juiste vergunninggrondslag had gekozen.

Rechtbank: géén bebouwde kom en uitgebreide vergunningprocedure

De rechtbank oordeelde dat het perceel, waarop de sportzaal is voorzien, niet ligt in de bebouwde kom. Dit zou blijken uit de Structuurvisie Tinte 2025 en komt ook overeen met de plaats van de verkeersborden die de bebouwde kom aangeven.

Dat in de omgeving van het perceel minimaal tien en maximaal veertien woningen in lintbebouwing zijn gelegen acht de rechtbank onvoldoende om van een/de bebouwde kom te spreken. Dit is zodanig gering in omvang en er bestaat geen zodanige samenhangende structuur tussen deze bebouwing dat deze woningen zelfstandig als bebouwde kom kunnen worden beschouwd, ook niet als wordt meegewogen dat tussen die woningen een kerkgebouw met een oorspronkelijk bijbehorend verenigingsgebouw en een voormalig schoolgebouw staan.

Aangezien er sprake is van een perceel buiten de bebouwde kom en de sportzaal hoger is dan 5 meter en een groter oppervlak heeft dan 150 m² kon de kruimelgevallenregeling niet door het college worden toegepast.

De rechtbank vernietigde dan ook het besluit tot vergunningverlening en herriep dat besluit. Het verlenen van een omgevingsvergunning voor de sportzaal zou alleen mogelijk zijn met een uitgebreide vergunningprocedure. Zo’n procedure duurt al snel 6 maanden.

De gemeente was het niet eens met dit oordeel van de rechtbank en stelde hoger beroep in bij de Afdeling.

Criterium bebouwde kom

Het is vaste jurisprudentie van de Afdeling dat bij het antwoord op de vraag of een perceel in de bebouwde kom is gelegen een feitelijke beoordeling plaatsvindt. Van belang is of sprake is van concentratie van bebouwing en of het gebied door die bebouwing overwegend een woon-of verblijffunctie heeft. De plaats van verkeersborden is daarbij niet van belang, evenmin als gemeentelijke beleidsdocumenten.

Afdeling: wél bebouwde kom en (dus) korte vergunningprocedure

De Afdeling concludeert dat, ondanks dat het perceel in een overwegend agrarische omgeving ligt– in tegenstelling tot de rechtbank –,het perceel binnen de bebouwde kom is gelegen. De Afdeling licht dit als volgt toe:

“Er is sprake van ongeveer 15 tot 20 woningen in lintbebouwing langs drie dijkwegen in het buitengebied die samenkomen op een kruising, waartussen zich twee boerenbedrijven bevinden. Hoewel op enige afstand van elkaar gelegen vormen die woningen samen met de kerk, het verenigingsgebouw en een voormalig schoolgebouw een zodanige concentratie van bebouwing dat het gebied een overwegende woon- of verblijffunctie heeft.”

Bij de vergunning is volgens de Afdeling daarmee de juiste (korte) procedure gevolgd.

Ook uit andere uitspraken van de Afdeling blijkt dat het begrip ‘bebouwde kom’ rekbaar is. Bijvoorbeeld de uitspraken over een papegaaienopvang in Erica of het gebruik van een boerenschuur in Goudswaard voor horeca-activiteiten.

Conclusie

Ook in het geval dat aan een bepaalde voorwaarde voor de toepassing van de reguliere (kortere) vergunningprocedure, in dit geval de voorwaarde van ligging binnen de bebouwde kom, niet voldaan lijkt te zijn, blijkt uit deze uitspraak dat een nuance/nadere nuancering op zijn plaats is.

Die nuance kan maken dat een door u te volgen vergunningprocedure voor een uitbreidingsplan zomaar met ruim 4 maanden wordt ingekort.

Afbeelding: omgeving Strypsedijk Tinte