In 2019 schreef Annemarie van Woudenberg al een uitgebreid artikel over de (on)mogelijkheid van alcohol- en/of drugstesten op de werkvloer. In januari 2020 volgde daarop een hoopvolle update dat het kabinet plannen had om meer mogelijk te maken op dit gebied. Wegens het coronavirus heeft het kabinet deze plannen echter uitgesteld. Recent is er een nieuwe Kamerbrief van minister van Gennip (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) verschenen waarin zij de stand van zaken omtrent dit onderwerp bespreekt. Hoog tijd dus voor een nieuwe update.
Huidige stand van zaken
Op dit moment bestaat in beginsel geen wettelijke basis voor het uitvoeren van alcohol- en/of drugstesten bij werknemers. De mogelijkheden van de werkgever zijn dan ook beperkt tot een goed ADM-beleid (alcohol, drugs en medicijnen) waarin duidelijke regels en mogelijke consequenties bij overtreding daarvan zijn opgenomen. Een uitzondering geldt alleen voor beroepen waarbij de mogelijkheid tot het afnemen van bepaalde tests wettelijk is vastgelegd, zoals onder andere in de Wegenverkeerswet 1994 en de Scheepsvaartverkeerswet.
Toekomst
Wat wordt er dan in de toekomst (mogelijk) anders? De minister meent dat het testen op alcohol en/of drugs bij werknemers in specifieke situaties en onder strenge voorwaarden proportioneel kan zijn. Het wetgevingstraject wordt dan ook weer opgestart zoals dat in 2020 is toegezegd. Dat houdt in dat het (alleen) mogelijk gemaakt wordt om alcohol- en/of drugstesten af te nemen in vooraf vastgelegde specifieke risicovolle situaties, voor specifieke functies en functiegroepen.
De testen worden mogelijk voor bedrijven die vallen onder het Besluit risico’s zware ongevallen 2015 (Brzo 2015). In Nederland gaat hem om zo’n 400 bedrijven. Het gaat met name om bedrijven die werken met gevaarlijke stoffen. De minister streeft ernaar om het wetsvoorstel in het najaar van 2022 aan te bieden voor internetconsultatie.
Nader onderzoek moet uitwijzen of in de toekomst het afnemen van alcohol- en/of drugstesten ook in andere sectoren mogelijk wordt. Daarvoor worden onder andere de ervaringen bij de Brzo-bedrijven meegenomen, dus de verwachting is dat dat nog wel even gaat duren.
Tot zover de update; we houden u van het vervolg op de hoogte.
