De coronacrisis heeft grote gevolgen voor de uitvoering van verschillende overeenkomsten. Producten kunnen niet, of pas veel later, worden geleverd, het wegvallen van omzet leidt tot betalingsproblemen of nakoming is zelfs helemaal niet meer mogelijk. In een eerder artikel zijn wij al ingegaan op veel gestelde vragen met betrekking tot de gevolgen voor contracten en de mogelijkheden. Nu het stof is neergedaald, is het goed te kijken naar de toekomst. Hoe kunt u in uw contracten en algemene voorwaarden rekening houden met situaties zoals de Coronacrisis, zodat u daarop zo goed mogelijk bent voorbereid? In dit artikel geven wij een aantal tips, waaraan u uw contracten en algemene voorwaarden kunt toetsen.
Tip 1: Overmacht
Bekijk of in de overeenkomsten die u met uw contractspartijen sluit of uw algemene voorwaarden een bepaling omtrent overmacht is opgenomen en of deze volstaat voor de toekomst. Worden Corona, epidemieën en/of pandemieën, of overheidsmaatregelen expliciet als overmachtssituatie genoemd? En wat zijn de gevolgen van een beroep op overmacht?
De afgelopen maanden werd veelvuldig een beroep gedaan op overmacht, in het geval contractuele verplichtingen niet konden worden nagekomen. Voor een geslaagd beroep op het wettelijke begrip overmacht is kort gezegd vereist dat u daadwerkelijk niet in staat bent te voldoen aan een contractuele verplichting of dat dit praktisch te bezwaarlijk is, als gevolg van een omstandigheid buiten uw macht. Of de coronacrisis een beroep op overmacht rechtvaardigt, zal per situatie moeten worden beoordeeld aan de hand van de omstandigheden van het geval. Als bijvoorbeeld een door de overheid opgelegd verbod aan levering in de weg staat, zal een beroep op overmacht waarschijnlijk wel slagen. Als levering op zich wel mogelijk is, maar bijvoorbeeld veel duurder is geworden, zal een beroep op overmacht waarschijnlijk niet slagen.
In veel overeenkomsten en algemene voorwaarden is een bepaling opgenomen omtrent overmacht. De wettelijke bepaling overmacht is namelijk van regelend recht, zodat daarvan kan worden afgeweken. In een overeenkomst of in algemene voorwaarden kan het begrip overmacht worden beperkt of juist verruimd, zodat een beroep daarop minder snel of juist sneller zal slagen. Ook kunnen in een overeenkomst of algemene voorwaarden de gevolgen van een geslaagd beroep op overmacht worden geregeld, zoals een heronderhandelingsplicht of de mogelijkheid van (tijdelijke) opschorting.
Als u de partij bent die bijvoorbeeld moet leveren, dan heeft u baat bij een zo ruim mogelijk omschreven overmachtsclausule. In dat geval wilt u zoveel mogelijk situaties onder het begrip overmacht laten vallen. Als u de partij bent die slechts hoeft te betalen, dan is een zo beperkt mogelijke overmachtsclausule veelal gunstiger. De meest gunstige formulering van de overmachtsclausule hangt dus af van uw positie als contractspartij. Zo is het aan te raden in inkoop- en verkoopvoorwaarden een verschillende bepaling omtrent overmacht en de gevolgen daarvan op te nemen.
Tip 2: Beëindigingsmogelijkheden
Bekijk of in overeenkomsten die u met uw contractspartijen sluit of uw algemene voorwaarden een regeling is opgenomen voor beëindiging van de overeenkomst. Kan de overeenkomst bijvoorbeeld worden opgezegd en/of ontbonden en zo ja, door wie en onder welke voorwaarden?
Een overeenkomst die voor onbepaalde tijd is aangegaan, kan in beginsel worden opgezegd. Wel zal in veel gevallen een opzegtermijn in acht moeten worden genomen. Een overeenkomst die voor bepaalde tijd is aangegaan, bijvoorbeeld voor de duur van één jaar, kan in beginsel niet tussentijds worden opgezegd, tenzij anders is overeengekomen. Het is dus van belang al bij het aangaan van een overeenkomst na te denken over de wenselijkheid van de mogelijkheid om de overeenkomst op te zeggen en de voorwaarden waaronder.
Een andere beëindigingsmogelijkheid is ontbinding van de overeenkomst. Op grond van de wet is dit kort gezegd mogelijk indien de andere contractspartij tekortschiet in de nakoming van de overeenkomst. In een overeenkomst of in algemene voorwaarden kunnen de mogelijkheden om een overeenkomst te ontbinden worden uitgebreid of beperkt. Ook hier is van belang alvast zoveel mogelijk stil te staan bij situaties die zich in de toekomst zouden kunnen voordoen en de vraag onder welke omstandigheden partijen belang kunnen hebben bij ontbindingsmogelijkheden.
Tip 3: Wijzigingsmogelijkheden
Bekijk of in overeenkomsten die u met uw contractspartijen sluit of uw algemene voorwaarden bepalingen zijn opgenomen die wijziging van de (voorwaarden van) de overeenkomst mogelijk maken. Kan bijvoorbeeld worden geschoven met leveringsdata of kan de prijs worden aangepast?
De coronacrisis en alle gevolgen daarvan kunnen ertoe leiden dat een overeenkomst niet meer kan worden uitgevoerd conform de oorspronkelijke voorwaarden. In dat geval kan het handig zijn als in de overeenkomst of algemene voorwaarden een regeling is opgenomen, die de mogelijkheid biedt de overeenkomst aan te passen. Denk aan de mogelijkheid de prijs aan te passen onder bepaalde voorwaarden. Ook de inhoud van de verplichtingen zelf speelt hierbij een belangrijke rol. Zo kunnen leveringstermijnen worden overeengekomen, maar de gevolgen van overschrijding van de leveringstermijnen verschillen nogal eens. Bekijk dus goed wat de gevolgen zijn, indien bepaalde afspraken niet kunnen worden nagekomen.
Wilt u meer weten over de wijzen waarop u in uw toekomstige contracten en uw algemene voorwaarden zo goed mogelijk rekening kunt houden met de coronacrisis en de gevolg daarvan? Valerie Lipman beantwoordt uw vragen graag.
Op de hoogte blijven van juridische gevolgen van het coronavirus?
