Staatsgarantie? Risico voor ondernemer blijft bestaan

Het klinkt mooi, een staatsgarantie. Maar let op: de garantie is er voor de bank en niet voor de ondernemer. Voor de ondernemer verminderen de risico’s niet. De staatsgarantie maakt het glas voor de bank halfvol, maar voor de ondernemer half leeg.

Een bank die een horecaondernemer wil financieren, wil niet alleen een enthousiaste ondernemer met een goed ondernemings-plan zien. De bank wil ook de zekerheid dat de rente en aflossingen worden betaald. In de horeca zijn die zekerheden niet makkelijk te geven, omdat investeringen in deze branche snel hun waarde verliezen. Als de onderneming onvoldoende zekerheden te bieden heeft, zal de bank vragen of de ondernemer privé of met zijn andere exploitaties kan borgstaan. Een andere optie is een staatsgegarandeerde lening, ook wel een borgstellingskrediet genoemd. Door deze staatsgegarandeerde lening krijgt de bank extra zekerheid, waardoor ze eerder bereid is om een (hoger) krediet te verstrekken.

Wel privé aansprakelijk

Het klinkt als een mooie optie, zo’n staatsgarantie. Maar er zijn een paar kanttekeningen. Een staatsgegarandeerde lening betekent niet dat de risico’s van het aangaan van de geldlening worden verminderd. Ook een staatsgegarandeerde lening moet helemaal worden terugbetaald. Of aan de bank, of aan de staat. Zodra een ondernemer niet aan de verplichtingen kan voldoen, klopt de bank aan bij de staat met het verzoek het bedrag van de borgstelling aan de bank te voldoen. De overheid zal – nadat zij de bank keurig netjes heeft betaald – aankloppen bij de horecaondernemer met het verzoek om het bedrag dat de staat zo-even aan de bank heeft betaald, aan de staat terug te betalen. Met de meeste grote banken heeft de overheid een contract gesloten, waarin staat dat de bank voor de overheid zal proberen dat geld bij de ondernemer op te eisen.

Van dit risico zijn veel ondernemers zich niet bewust. Uit de markt horen wij dat bankmedewerkers ondernemers verkeerd voorlichten. Ze vertellen dat als het fout gaat, de staat de schuld aan de bank inlost en dat daarmee de kous af is. Maar volgens de contracten tussen de bank en de staat is de bank verplicht om 5 jaar lang in de gaten te houden of de horecaondernemer de staat kan terugbetalen. Als de ondernemer nog andere exploitaties heeft gefinancierd in datzelfde krediet, of als hij privé verbonden staat aan de lening als hoofdelijk aansprakelijke partij of als borg, dan betekent dit dat de bank namens de staat 5 jaar lang kan aankloppen bij die andere exploitaties of bij de ondernemer in privé.

Tips bij staatsgaranties

1. Teken niet te snel in privé mee voor een borgstellingskrediet als je die lening aangaat in een bv. Als je wel in privé meetekent, beperk dan de privé-aansprakelijkheid tot een maximumbedrag. Teken niet klakkeloos voor de hele lening privé mee.
2. Zorg dat voor die staatsgegarandeerde lening alleen de daarmee gefinancierde horecagelegenheid (het nieuwe of verbouwde café, restaurant of hotel) aansprakelijk is en niet de andere ondernemingen. Het opknippen van een exploitatie in meerdere bv’s heeft niet zoveel zin als je vervolgens voor de bank een hoofdelijke aansprakelijkheid afgeeft.
3. Als een bank het krediet alleen wil verschaffen met een staatsgarantie en bovendien een ongelimiteerde hoofdelijkheid vanuit privé en/of vanuit andere exploitaties eist, moet je je afvragen of de financiering niet op een andere manier kan. Denk aan een lening van de verhuurder, een lening van een leverancier, een franchiseformule, of door crowdfunding.
4. Denk eens aan de mogelijkheid om een partner te zoeken die mee wil doen in de nieuwe exploitatie. Dan wordt geld verstrekt, niet als lening, maar als eigen vermogen, bijvoorbeeld tegen uitgifte van aandelen. Aan aandelen kunnen allerlei rechten worden toegekend. Zo kun je aandelen verstrekken met of zonder stemrecht en met of zonder winstdeling of bijzondere rechten voor bijzondere gevallen. Zo’n partner kan alleen aandeelhouder worden, maar de samenwerking kan ook verdergaan, door ook daadwerkelijk mee te ondernemen. Zo kun je bijvoorbeeld ook een goede kok of bedrijfsleider aan je binden door deze de gelegenheid te geven mee te delen in eventuele winsten. Dan snijdt het mes gelijk aan twee kanten.
5. Denk ook eens aan het ‘worst-case-scenario’. Wat is het ergste dat er kan gebeuren als alles tegen zit. Benader daarvoor niet alleen je eigen partner of je eigen accountant. Zij zijn soms al helemaal meegegaan in de mooie plannen en volgen geheel in het enthousiasme. Vraag je accountant bijvoorbeeld of hij een kritische ondernemer in zijn netwerk heeft die zou willen meekijken, of dat hij een goede advocaat met verstand van contracten, vennootschapsrecht en faillissementsrecht en financieringen en zekerheden kent. Een uurtje sparren kan ervoor zorgen dat de roze bril even afgezet wordt en dat kan veel ellende besparen. Het zorgt er in ieder geval voor dat je meer bewust bent van mogelijke risico’s en dat een besluit dus beter wordt overwogen. 

Wat is een staatsgarantie?

De staatsgegarandeerde lening of borgstellingskrediet is bestemd voor ondernemingen met maximaal 250 werknemers en een jaaromzet tot €50 miljoen, of een balanstotaal tot €43 miljoen. Als je naar de Misset Horeca Top 100 kijkt, zie je dat veel van de horecaondernemingen dus voor een staatsgegarandeerde lening in aanmerking kunnen komen.

De regels over de omvang van de financiering, de looptijd, de aflossing en de opschorting zijn bij een staatsgarantie afhankelijk van het type onderneming – of je een starter bent of een gevestigde ondernemer – en het doel van de lening. Uiterlijk 6 maanden na kredietondertekening moet de eerste aflossing gebeuren en de looptijd van de staatsgarantie is maximaal 6 jaar vanaf de eerste datum van aflossing. Er zijn verschillende vormen van staatsgarantie:

• Bij de reguliere staatsgarantie staat de overheid garant voor maximaal 45 procent van een lening van maximaal €2,22 miljoen.
• Bij de staatsgarantie voor starters staat de overheid garant voor maximaal 67 procent van een lening van maximaal €266.667.
• Bij de innovatieve staatsgarantie staat de overheid garant voor maximaal 60 procent van een lening van maximaal €1,5 miljoen.

Hoe kom ik aan een door de staat gegarandeerde lening?

De ondernemer kan de bank vragen om een staatsgegarandeerde lening te krijgen. Maar meestal doet de bank zelf dit voorstel als ze te weinig zekerheden ziet, maar wel vertrouwen heeft in de ondernemer en zijn plan. Zo’n staatsgegarandeerde lening mag vaak later en langzamer afgelost worden dan een regulier krediet.

Voor een staatsgarantie is de bank éénmalige garantieprovisie verschuldigd aan de staat. De hoogte van de provisie kan oplopen tot 5,85 procent en is afhankelijk van de looptijd en de omvang van de lening en het type staatsgarantie. De bank rekent deze provisieverplichting meestal door aan de ondernemer. Deze eenmalige kosten verdient de ondernemer terug omdat de rentelasten op de lening lager zijn. Dankzij de staatsgarantie heeft de bank meer zekerheden. Met het risico daalt het rentepercentage. Zo zal de bank dat ook voorspiegelen aan de ondernemer: ‘Die éénmalige provisiekosten verdien je terug door lagere rentekosten.’