Privacyschendingen door techbedrijven
De Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) stelt strenge eisen aan het verzamelen en gebruiken van persoonsgegevens. Toch zijn er veel techbedrijven die zich niet helemaal aan de regels houden. Techbedrijven gebruiken persoonsgegevens, zoals het internetgedrag van de consumenten, om hun advertenties te kunnen aanpassen aan de individuele websitebezoeker. Een websitebezoeker kan hierdoor schade leiden. Deze schade is vaak immaterieel ofwel niet direct uit te drukken in geld. De websitebezoeker kan een ‘onveilig gevoel’ krijgen of bang zijn dat zijn gegevens in handen van een verkeerde partij kunnen komen.
Wat is een massaclaim?
In Nederland kunnen consumenten samenkomen om via een belangenorganisatie naar de rechter te gaan om schadevergoeding te vorderen. Vaak heeft de belangenorganisatie een externe geldverschaffer om de procedure bij de rechter te betalen. In ruil daarvoor ontvangt de organisatie een gedeelte van de opbrengst als de de zaak leidt tot wint. Een vereiste om een zogenaamde ‘massaclaim’ in te dienen, is dat de belangen van de consumenten gelijksoortig zijn.[1]
De massaclaim tegen TikTok
Een massaclaim leek een goede oplossing voor de consumenten die vonden dat ze schade hadden geleden door de manier waarop TikTok met hun privacy omging. TikTok zou in strijd hebben gehandeld met de privacywetgeving door te ver te gaan met het verzamelen van persoonsgegevens.
De consumenten stapten op belangenorganisaties af, die op hun beurt naar de rechter gingen om de schade te vorderen. De rechtbank Amsterdam oordeelde echter dat een massaclaim niet de juiste manier was om de immateriële schade vergoed te krijgen.
De rechtbank Amsterdam wees de massaclaim af
Op 25 oktober 2023 stelde de rechtbank Amsterdam hoge eisen aan de schade die grote groepen consumenten kunnen eisen. In deze zaak gingen drie belangenorganisaties naar de rechter om voor groepen consumenten samen € 9.5 miljard aan schade te claimen. Per consument ging het om € 1000 tot € 2000 aan, vooral immateriële, schade.
Meer bewijs
Twee van de drie belangenorganisaties moeten nog meer bewijs aanleveren om aan te tonen dat zij de juiste instantie zijn om de consumenten te vertegenwoordigen, voordat de rechter zich kan uitlaten over hun claim. [3]
Vorderingen niet vergelijkbaar genoeg
Ten aanzien van de derde belangenorganisatie oordeelde de rechter, voor het eerst in Nederland, dat de consumenten geen massaclaim konden indienen om hun immateriële schade vergoed te krijgen. De reden hiervoor is dat de vorderingen van de individuele consumenten niet gelijksoortig genoeg zijn, omdat de belangenorganisatie immateriële schade vordert. De schade is afhankelijk van de ervaring die TikTok biedt aan de consument, wat verschilt per leeftijd. Ook gebruikt iedereen TikTok op een andere manier, waardoor de hoogte van de schade per persoon verschilt.
Een massaclaim tegen TikTok is dus, waarschijnlijk, een kansloos verhaal. TikTok kon de privacyregelgeving aan zijn laars lappen waardoor veel gebruikers zich onveilig voelden, zonder daarvoor een schadevergoeding te moeten betalen.
___________________
[1] Artikel 305a lid 1 BW.
[2] Artikel 305a lid 2 onder c BW.
